năm". Người lính già chỉ còn thấy ở người tướng cộng hòa ấy một kẻ phản
bội mà lão chẳng thèm bắt chuyện. Với thái độ mơn trớn, A-lếch-xan đệ
nhất tỏ ra hết sức chăm chút quý mến Mo-rô, và nhất quyết giao cho Mo-rô
vai trò chính. Trước hết, hoàng đế Nga quý trọng Mo-rô vì với tài chiến
lược của Mo-rô thì Mo-rô là người duy nhất xứng đáng gọi là địch thủ của
Na-pô-lê-ông, sau nữa là sự có mặt của Mo-rô ở tổng hành dinh của quân
Liên minh có thể gây ra một sự dao động nào đó trong quân đội Pháp, vì
đến tận bây giờ Mo-rô vấn giữ được tiếng tăm của một người tướng cộng
hòa hoàn hảo, bị nghi oan trong vụ Ca-đu-đan và đã bị Na-pô-lê-ông trục
xuất. Nhưng trong thờ đại ấy, đối với binh lính Pháp, đối với quân đội thì
các khái niệm nước Pháp, đế chế, hoàng đế, Tổ quốc chỉ là một; khi họ
đứng trước quân thù, trước sự can thiệp của nước ngoài, trước bọn bảo
hoảng, trước bọn lưu vong thì họ coi tất cả bọn chúng cũng chỉ là một mà
thôi, và Nga hoàng đã tính sai. Về mặt tinh thần, dưới con mắt của binh
lính Pháp, người được Nga hoàng nâng đỡ đã không còn sống nữa ngay từ
khi hắn vừa bước sang hàng ngũ quân địch. Lẽ ra A-lếch-xan định để Mo-
rô đứng đầu chỉ huy quân đội Liên minh thay Svác-xen-be nhưng chính
Mo-rô lại đề nghị tổng chỉ huy quân đội là A-lếch-xan còn Mo-rô làm tham
mưu trưởng, như vậy có ngược thực tế Mo-rô nắm quyền chỉ huy tối cao.
Nhưng số mệnh lại đã quyết định hoàn toàn khác.
Sau khi chiến sự tiếp diễn, trận đánh lớn đầu tiên là trận Đre-xđen (27
tháng 8 năm 1813). ở đây, Na-pô-lê-ông đã giành được một trong những
chiến công rực rỡ nhất. Trong trận này, quân Liên minh thiệt hại chừng 2
vạn rưởi người chết, bị thương và bị bắt, và Na-pô-lê-ông mất gần 1 vạn.
Quân đội Liên minh rút lui rất trật tự, trừ một vài quân đoàn bỏ chiến
trường chạy trốn, bị kỵ binh truy sát gót. Cả hai bên đều sử dụng lực lượng
pháo binh mạnh mẽ, và toàn bộ trận đánh đã diễn ra trong cơn sấm sét liên
hồi của 1 nghìn 2 trăm khẩu pháo. Vào lúc ác liệt nhất, khi cánh trái của
quân Liên minh đã hoàn toàn bị bại, đích thân Na-pô-lê-ông đứng ở trung
tâm chỉ huy pháo binh, trên đồi Ron-ních-xa, thấy bên trận địa quân địch có
một toán kỵ binh, Na-pô-lê-ông bèn hạ lệnh cho một khẩu đội ngắm bắn. ở
giữa toán kỵ binh đó là hoàng đế A-lếch-xan, lần đầu tiên làm tròn nhiệm
