Có những cảm xúc cơ bản và phái sinh. Cảm xúc phái sinh là sự kết hợp của
những cảm xúc cơ bản. Ngoài ra, có nhiều mức độ khác nhau của cảm xúc. Có
những cấp độ được tăng thêm và những cấp độ bị phủ nhận hoặc kìm hãm một
phần của một cảm xúc nhất định. Ví dụ, giận là một cảm xúc cơ bản, có dạng
tăng thêm là phẫn nộ và dạng giảm bớt một phần gọi là oán ghét.
Mặc dù tội lỗi là một cảm giác, nó không phải là một cảm xúc. Đó là một trạng
thái được tạo ra từ cảm xúc xấu hổ và sợ hãi. Tôi đã dành Chương 17 để nói về
tội lỗi và làm rõ thêm định nghĩa này. Bảng sau liệt kê những cảm xúc phổ biến
nhất và các dạng khác nhau của chúng:
Bảng 3.1 – Cảm xúc cơ bản và phái sinh
Cảm xúc cơ bản
Dạng tăng thêm
Dạng giảm bớt
Giận
Phẫn nộ
Oán ghét
Sợ
Khiếp sợ, kinh hoàng
Lo lắng, lo âu
Buồn
Sầu muộn, đau khổ
Chán
Vui
Cực lạc
Hài lòng
Cảm xúc phái sinh
Dạng tăng thêm
Dạng giảm bớt
Bực bội (giận và sợ)
Mất kiên nhẫn
Khó chịu
Ghen tuông (giận và sợ)
Hận thù
Ghen tị
Tổn thương (giận và buồn)
Cự tuyệt
Cô đơn
Thất vọng (sợ và buồn)
Tuyệt vọng
Lãnh đạm, hờ hững
