ĐẠI NAM LIỆT TRUYỆN - TẬP 1 - Trang 66

Trịnh hẹn làm nội ứng, nhưng chưa kịp tâu cho chúa biết. Tôn Thất Tráng
vì có hiềm khích với Dật, bèn đem việc ấy gièm pha với chúa. Chúa sai bắt
Dật, giam vào ngục. Dật bèn thuật truyện Anh liệt chí đầu đời Minh làm
truyện Hoa Vân Các thị (Hoa Vân chửi giặc mà chết, vợ là Các thị cũng
chết theo) để tỏ chí mình, nhờ người coi ngục dâng lên. Chúa xem rồi, tha
Dật, lại cho làm Văn chức, yêu thương đãi ngộ như trước.
Năm Ất Mùi (1655) mùa xuân, tướng Trịnh là Phạm Tất Đồng tung quân
sang sông Gianh xâm nhiễu. Chúa bàn muốn đánh Bắc Hà nhân nghĩ tên
của Hữu Dật đúng với lời thơ trong mộng(60) nên càng tin dùng hơn nữa.
Sau đó sai Hữu Dật đi tuần ngoài biên, xem xét hình thế núi sông. Đến lúc
về, chúa triệu vào hỏi, Hữu Dật nhân đó dâng kế rằng: "Gần đây, mấy năm
dụng binh, quân ta chưa từng qua sông sang Bắc. Nay tôi xin chia quân ra
làm 3 đạo: Thượng đạo trước đánh Tất Đồng; Trung đạo tiến theo để làm
thanh thế tiếp ứng. Trịnh Đào ở doanh Hà Trung, được tin, tất cho rằng
quân ta kéo đến chỉ nhằm đánh Tất Đồng mà thôi, thế nào Đào cũng bỏ trại
không mà đem quân đi cứu Tất Đồng. Quân hạ đạo của ta lén ra Hoành
Sơn, đánh úp Lê Hữu Đức, nhân sơ hở chiếm lấy doanh Hà Trung. Thế là
kế điệu hổ lìa núi, đánh một trận có thể thu được mừng, nói: "Ngẫm xem
diệu kế của ngươi, dẫu mưu thần đời xưa chẳng qua cũng chỉ đến thế!".
Hữu Dật lại xin lập đài đốt lửa báo hiệu ở các cửa biển Quảng Bình, để báo
tin cho nhanh. Và xin đặt kho ở Trường Dục, tải thóc chứa vào. Rồi sai
tướng sĩ các doanh Quảng Bình, Bố Chính đều chỉnh bị quân nhu để đợi
trưng phát. Chúa đều nghe theo. Cho Hữu Dật làm Đốc chiến, cùng Tiết
chế Nguyễn Hữu Tiến đem quân thủy và quân bộ sang sông Gianh, tiến
đánh giặc; đi đến đâu đều đánh thắng cả, bèn chiếm giữ được đất 7 huyện
thuộc Nghệ An (Việc này nói rõ ở chuyện Nguyễn Hữu Tiến).
Năm Bính Thân (1656) mùa hạ, chúa đi Quảng Bình, đóng ở An Trạch.
Hữu Dật đến yết kiến ở hành tại. Chúa hỏi việc binh, Hữu Dật tâu rất tường
tận. Nhân nói: "Dụng binh hai năm nay, mới tạm định được 7 huyện Nghệ
An, lấy được rất khó mà tốn của rất nhiều. Nay chưa có thể tiến đánh, xin
hãy đắp lũy ở bờ nam sông Lam để giữ và chờ cơ hội. Vả lại dụng binh
trước phải chọn tướng. Nay những người cầm quân, phần nhiều là chỗ họ