ĐẠI NAM LIỆT TRUYỆN - TẬP 1 - Trang 84

đêm, Dật sai quân ngậm tăm lấy thuyền nhỏ "vảy rồng" đặt ở lòng ngòi,
nhân lúc giặc không ngờ, đánh úp đằng sau giặc, còn thuyền lớn thì đánh
mặt trước. Giặc bị vỡ, lui giữ Bến Ván (Bản Tân).
Dật làm tướng thường lấy ít đánh nhiều, chiến đấu hàng mươi trận đều
thắng. Quân giặc rất sợ. Trong quân ví Dật như Hàn Kỷ và Phạm Trọng
Yêm đời Tống vậy.
Năm Giáp Ngọ (1774) mùa đông, quân Trịnh vào xâm lấn, Duệ Tông
Hoàng Đế đi Quảng Nam. Năm Ất Mùi (1775), mùa xuân, chúa đóng ở
Bến Giá (Gia Tân) triệu Dật đến hành tại. Dật cùng chư tướng bàn, cho
rằng đằng trước có "giặc" Tây Sơn, đằng sau có quân Trịnh, Quảng Nam
lương quân không đủ, thế khó giữ lâu được. Bèn xin chúa đi Gia Định, sẽ
mưu đồ việc khôi phục. Ngày 12 tháng 2, thuyền chúa ra biển sai Dật ngồi
thuyền khác đi theo hộ giá. Ngày 18 gặp bão thuyền Dật bị đắm, Dật chết.
Gia Long năm thứ 9 (1810) Nguyễn Văn Thành dâng sớ nói: "Dật chết vì
việc nước, lại có chiến công, xin chiếu lệ công thần, hoặc cho thờ phụ, hoặc
cho thờ riêng, để nêu người trung liệt!". Vua giao cho đình thần bàn cho thờ
vào miếu Trung tiết công thần. Minh Mạng năm thứ 5 (1824) cháu chắt tự
trình bày rằng tiên tổ từ Kiều đến Dật đời đời có công lao, mong gia ân
điển. Vua bèn tặng thêm cho Dạt hàm Thái bảo, thụy là Trung Mẫn, cấp
cho 2 người coi mả. Minh Mạng năm thứ 21 (1840) truy tặng Kiệt tiết công
thần, Đặc tiến Tráng vũ tướng công, Tả quân Đô thống phủ Chưởng phủ sự,
Thái bảo, vẫn thụy là Trung Mẫn, phong Thăng Hoa quận công, cho thờ
phụ vào Thái Miếu … Năm Thiệu Trị thứ nhất (1841) đổi phong làm Thăng
Bình quận công. Dật có 2 trai là Miêu và Thuận, đều chết sớm, cháu nội là
Khanh làm Thứ Đội trưởng, coi việc thờ cúng.
Là cháu năm đời của Cửu Kiều. Cha Tuấn là Cục, làm đến Quận công.
Tuấn ban đầu, do chân ấm tử, được cầm quân. Năm Ất Mùi (1775) mùa
xuân, theo Duệ Tông Hoàng Đế vào Nam, năm Bính Thân (1776) mùa
đông, lại đem quân theo Thế Tổ Cao Hoàng Đế ta đi đánh Chân Lạp có
công. Năm Đinh Dậu (1777) mùa xuân, "giặc" Tây Sơn Nguyễn Văn Huệ
vào cướp Gia Định, quân bộ ngầm vào miền thượng. Tuấn theo Tân Chính
vương chống giặc. Chúa bèn cho Tuấn làm Nội tả Chưởng cơ Phó Tiết chế,