TRUYỆN CÁC QUAN. MỤC XIX
Lê Văn Duyệt (phần trên)
Lê Văn Duyệt tổ tiên là người huyện Chương Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi, cha
là Toại dời đến ở tỉnh Định Tường, sinh được 4 con trai, Duyệt là con
trưởng sinh ra vẫn không dái, mình thể ngắn nhỏ, tinh hãn, có tài lực. Năm
14, 15 tuổi thường tự than thở rằng sinh ở đời loạn, không hay dựng cờ
trống đại tướng, chép công danh vào sách sử không phải là trượng phu vậy.
Năm Canh Tý (1780) Thế Tổ lên ngôi chúa ở Gia Định, Duyệt năm ấy 17
tuổi, tuyển dụng làm Thái giám, việc nội đình làm rất giỏi, được đổi bổ làm
Thuộc nội cai đội, quản 2 đội thuộc nội, năm Quý Mão (1783) Tây Sơn vào
đánh cướp, Sài Gòn thất thủ, vua đi sang Xiêm, Duyệt rước cung quyến
tránh ra hải đảo. Năm Giáp Thìn (1784), mùa thu Thế Tổ đem quân Xiêm
về Gia Định, quân Xiêm bị giặc đánh thua, quan quân cũng tan, Duyệt cùng
12 người đi theo hầu, theo vua bỏ thuyền đi bộ, tự Vân Giã đến Thi Giang,
một đường theo hầu rất là gian hiểm. Năm Ất Tý (1785), theo vua đi sang
Xiêm, đóng ở thành Vọng Các. Năm Đinh Mùi (1787) mùa thu vua lại về
Gia Định, Duyệt thường theo đánh dẹp cùng chư tướng bàn việc binh, vua
nghe mà kính trọng, thong dong hỏi rằng người biết cầm quân không, tâu
rằng được. Lại hỏi biết làm tướng không? Tâu rằng đư̖vua rằng dùng binh
là việc to lớn, người sao nói dễ thế? Tâu rằng: Tây Sơn vô đạo chả lâu tự
diệt vong. Ta lấy nhân thay kẻ bạo dễ như chẻ tre, tôi thực không thấy cái
gì khó. Nhân xin chiêu tập mộ binh thuộc theo Tả quân. Vua nghe cho.
Năm Quý Sửu (1793), theo vua đi đánh Quy Nhơn cùng Vũ Văn Lượng
đánh đến Úc Sơn thu được súng khí giới rất nhiều, lấy quân công thăng
Thuộc nội vệ úy thuộc quân Thần sách, năm Ất Mão (1795) đại quân đi
cứu thành Diên Khánh, Đô đốc giặc là Lê Phong, giữ đồn Trung Hội đánh
lâu không được, Duyệt bảo Nguyễn Đức Xuyên rằng: đồn nhỏ mà đánh rất
khó, bây giờ chả gì bằng chia quân 2 đạo, tôi đánh đẳng sau đồn, cho giặc
chống giữ, ông dẫn đằng trước đồn đào nát cái lũy, lũy sụt, quân ta đánh
trống reo mà vào, đồn thế nào cũng bị phá thôi. Đức Xuyên nói rằng binh là
