đem quân Tả đạo, Thành đem quân Trung đạo, 3 đạo quân đều tiến đánh
lấy được lũy giặc, chém Đô đốc giặc là Hoan (không rõ họ) ở trước trận.
Đại đô đốc giặc là Nguyễn Đức Thu hàng. Quân ta bèn tiến đến Vân Sơn
cùng giặc chống giữ nhau. Lúc bấy giờ các quân bộ đạo liều đánh thắng.
Tướng giặc là Diệu hết sức chống giữ. Tướng giặc là Dũng lại bày đồn lính
thủy ở cửa biển Thi Nại đem 3 thuyền do Đốc Quốc chặn ngang cửa biển,
phòng bị rất khỏe. Bởi thế quân thủy của ta còn lảng vảng ở ngoài biển
không được tiếp với quân bộ, thành Bình Định bị vây lâu không giải được.
Năm Tân Dậu (1801), mùa xuân, vua sắp dùng kế hỏa công, tuyển chư
tướng ai là người cảm chiến, khó tìm dược người, Viết Phúc xin đi, vua
nghĩ Phúc hữu dũng mà vô mưu không cho Phúc đi. Bèn mật triệu Duyệt tự
Đồng Cậy về Cù Mông, Duyệt đã đến, vua bèn sai Nguyễn Văn Trương,
Tống Phước Lương đốc quân thủy tiến đi trước, Duyệt cùng Vũ Di Nguy
nối tiến. Trương đến ngoài biển bắt được thuyền đi dọ của giặc, lấy được
khẩu hiệu trước vào đốt dồn giặc, Duyệt cùng Di Nguy đem quân đi như
chuỗi cá mà tiến. Quân giặc giữ đồn núi chống đánh. Súng đạn như mưa,
Di Nguy bị súng giặc bắn ngã xuống nước chết. Duyệt đánh càng khỏe.
Vua thấy tướng sĩ nhiều người chết, và bị thương, cho tiểu sai dụ tướng sĩ
hãy tạm lui để tránh mũi nhọn của giặc. Duyệt xin liều chết đánh, đối với
tiểu sai nói rằng chỉ có tiến không lui, cứ vào không ra, vây quân kíp tiến
bèn vào được cửa biển, thuận gió phóng hỏa, đốt hết chiến thuyền của giặc.
Giặc cả vỡ, chết rất nhiều, trận này là ngày 16 tháng giêng vậy (ngày ấy tự
giờ Dần đánh nhau với giặc đến giờ Dậu mới vào được, quân ta chết rất
nhiều. Sau khi đại định, hàng năm đến ngày ấy Duyệt đem lễ phẩm tam
sinh tế giỗ trận, mỗi lần tế khóc rất thương). Người ta nói trận đánh ấy là
trung hưng võ công đệ nhất. Duyệt đã đánh vỡ thủy quân giặc, lại tiến quân
lên bộ đánh giặc ở 2 cầu Đông Giang, Tân Hội, liền đánh vỡ được, bắt sống
được Đô đốc giặc là Nguyễn Bá Phong. Đắp lũy Tân Hội, đắp lũy ở Vân
Sơn họp lại với nhau. Tướng giặc là Dũng đã mất quân thủy, chạy về cùng
Diệu hội lại vây thành càng kíp. Quân ta quanh thành cố sức đánh không
giải được vây. Vua triệu chư tướng bàn, đều nói rằng tinh binh mãnh tướng
