ĐẠI NAM LIỆT TRUYỆN - TẬP 3 - Trang 180

bắt đầu bổ vào Hàn Lâm rồi thăng lên Lang trung bộ Hộ. Năm thứ 10,
thăng Thự Tham hiệp trấn Nam Định. Năm thứ 12, mùa thu, sung chức
khảo trường Nghệ An, rồi đợi bổ Bố chính sứ Thanh Hóa. Khi ấy, đường
biển thường năm bị giặc làm trở ngại quan quân đi tuần biển, thường vì
không có công trạng phải tội. Đăng Giai cùng Tổng đốc Đoàn Văn Tường
dâng sớ trình bày về binh thuyền, địa thế có 3 điều không tiện. Đại lược nói
rằng: + Thủy Sư trong hạt chỉ có hơn 360 người, hàng năm đến kỳ điểm
binh, đều đã xét theo số, dự chỉnh là thuyền mành vận chở của công, còn ở
lại hàng ngũ không mấy, khi có phái ra làm việc bắt giặc, thì mỗi một chiếc
thuyền chỉ có hơn 10 người, chỉ đủ để dùng làm cầm lái, chân sào; còn cầm
súng cầm khí giới lại là bộ Binh; người mới đi thủy, tới khi sóng nổi, không
biết trở tay thế nào, thì tuy giặc biển ở ngay trước mặt, không thể chắc hẳn
là đánh được, huống chi dám liều chết tranh lên trước ở ngoài khơi, cùng
đảo xa ư? đấy là quân có sự chưa tiện, là một điều. Ngạch thuyền chỉ có 10
chiếc Điện Hải, thuyền Ô, thuyền Lê mỗi thứ 5 chiếc, thuyền Điện Hải thì
lệ có xét theo thứ tự vận tải, hàng năm đi tuần biển, chẳng qua năm ba
chiếc thuyền Ô thôi. Các thuyền nhỏ ấy mà gặp thuyền giặc thì thế đã
không chống được giặc, huốnguyền của giặc tuy là súng và khí giới không
thể chọi nổi với thuyền quan quân được, nhưng mà buồm nhẹ đi mau, thì
thực là hơn. Nếu phái hết ngạch thuyền lớn Điện Hải ra nhưng mà sức
thuyền đi vừa chậm vừa nặng, cũng không làm thế nào được với sức gió mà
tiến đi nhanh được, đấy là thuyền có sự chưa tiện, là hai điều. + Hai đảo
Biện Sơn Vân Sơn ở tỉnh hạt, là lối thuyền giặc tất đi qua, đảo Biện Sơn đã
có pháo đài, phái lính phòng giữ, cố nhiên không phải lo nghĩ gì, còn đảo
Vân Sơn cùng đảo Biện Sơn, tuy cùng trông rõ lẫn nhau, nhưng đi thuyền,
thuận gió thì ba khắc, ngược gió thì đến năm sáu khắc mới có thể chạy đến
được. Một khi có thuyền giặc sinh sự, thì những thuyền đánh cá nhỏ đến
nom phụ vào đồn sao dám dẫn thẳng vào sóng biển đuổi theo ngăn cản; tới
khi phải chật vật đi báo tỉnh, lại đi mất nửa ngày đường, tỉnh phái binh
thuyền ra, còn phải đợi nước triều dãy lên thuận gió, chóng thì hai ba ngày
chậm thì sáu bảy ngày, hoặc mười ngày mới có thể phóng ra biển, dùng
dằng trong khoảng mười ngày, thì thuyền giặc há chịu ngồi yên để đợi chết,