ĐẠI NAM LIỆT TRUYỆN - TẬP 3 - Trang 251

Khi ấy, nước Vạn Tượng bị nước Tiêm La bức bách, đến cầu viện trợ. Kim
Hoán dâng thư đại lược xin đánh nước Tiêm La tàn bạo, giúp nước Vạn
Tượng bé nhỏ, cho rộng bờ cõi; quả quyết có cảm tưởng đắp đất ở núi Lang
Cư Tài (175), và lên núi Yên Nhiên khắc đá ghi công. Đình thần cho là
khinh thường bàn việc binh, nghị tội. Vua bảo rằng: nói tuy không trúng
khớp, nhưng cũng hết lòng thành thực, mới được đại dung thứ.
Năm thứ 9, đổi đi làm Hiệp trấn Thanh Hóa. Có người trong hạt ấy là Lê
Thế Tế, tự làm tờ hịch, lời nói có phần bội nghịch, án huyện dâng lên, khép
vào tội lưu. Kim Hoán đặt ra ba khoản ngờ vào tâu xin xét lại. Vua ngờ là
bênh vực hộ. Lại Thổ ty các huyện Trình Cố đến thẳng trấn Nghệ An xin
phụ vào tờ tâu, trong giấy tờ không có nói rõ là nguyên trước thuộc về trấn
Thanh Hóa. Trấn thần Nghệ An là Nguyễn Văn Xuân nghe lầm đề tâu xin
hộ cho. Có chỉ cho lệ thuộc vào trấn ấy. Thổ ty các huyện ấy đến trấn Nghệ
An bái lĩnh sắc ấn. Kim Hoán cho là thổ huyện ấy nguyên lệ thuộc lỵ hạt
mình, chưa tiếp được giấy tờ của bộ thông báo cho; lại ở sổ cũ thì 2 châu
Trình Cố, Sơn Thôi cùng với 2 huyện Trình Cố, Man Xôi danh sắc hơi
khác, cố chấp lấy làm ngờ, bèn giằng co ngăn trở không cho đi. Vua đã ngơ
về bênh vực Thế Tế; trấn thần Nghệ An lại cho là ngăn trở sắc chỉ, việc ấy
đến tai vua. Vua cả giận, giao nghị tội, phải cách chức, đi gắng sức chuộc
tăm thứ 10 được khởi phục làm Hiệp thủ đạo Nam Bộ. Năm thứ 11, thăng
lên Viên ngoại bộ Công Thự Tham hiệp Lạng - Bằng, rồi chết.
Kim Hoán là người thanh liêm kiêm ước thích cất nhắc người học trò
nghèo khổ.
Minh Mạng năm thứ 6, làm Tham tri, ông làm bản tiến cử các sĩ nhân, phần
nhiều có người được trúng tuyển. Vả lại có tiếng là văn học, đi chấm thi,
làm quốc sử, đều làm nổi chức vụ; 2 lần đi sứ, được nhận mệnh lệnh vua
trọn vẻ vang, thường được hậu đãi. Người cùng hàng phần nhiều suy tôn
khen ngợi. Khi chết vua thương tiếc lắm, hậu cho gấm Trung Quốc và tiền
để giúp cho.
Hoàng Quýnh
Cháu đích tôn của xử tử Quang, lúc còn nhỏ, cha chết sớm, cùng ở với chú
là Kim Hoán, chịu khó học hành. Buổi đầu năm Minh Mạng đỗ Hương