ĐẠI NAM LIỆT TRUYỆN - TẬP 3 - Trang 283

âm: vân ốc bán gian trung lĩnh trụ, thạch điền số khoảnh thượng lưu canh.
Dịch nghĩa: nửa gian nhà cao ở vào giữa núi, vài khoảnh ruộng đồi cây về
mạn trên.
Cháu Cát là Hữu Phổ, Tự Đức năm thứ 31, đỗ Cử nhân, làm quan đến Thị
độc. Khoảng năm Hàm Nghi, kinh thành có việc Phổ can tội nghị nặng, sau
chuẩn cho tập chức Cẩm y Hiệu uý.
Đặng Huy Chước
Tên tự là Hoàng Truy, là cháu gọi Văn Thiêm bằng chú, bác. Người cha
sinh ra Chước là Văn Giản, chỉ đỗ đến 5 khoa Tú tài thôi.
Huy Chước thuở nhỏ thông minh, khác người, có tiếng là thần đồng. Thiệu
Trị năm thứ 3, Chước đỗ Hương tiến, thi Hội liên tiếp được trúng cách; vì
thi điện dùng chữ không cẩn thận, nên bị đánh hỏng. Năm thứ 7, lại thi đỗ.
Đầu năm Tự Đức đã từng làm Tri huyện, Tri phủ, có tiếng là chính sự hay,
được bổ làm Giám sát ngự sử, thăng lên chưởng ấn. Bấy giờ có viên hiệp lý
Thuỷ sư là Tham tri Nguyễn Luận, người cùng quê với Chước, nhũng
nhiễu binh đinh, riêng lấy cây gỗ. Huy Chước tâu hặc, được sự thực, nên
được nhắc lên Hồng Lô tự khanh, lĩnh Bố chính sứ Quảng Nam. Chước tại
chức 3 năm, dâng sớ xin lập hộ có nghề nghiệp sản xuất và thu thuế sản
vật. Lại xin cho các xã dân ở Kinh và ngoài dựng đặt nghĩa địa, đều được
chuẩn theo lời nghị thi hành.
Năm thứ 19, đổi về làm Biện lý bộ Hộ, xin đặt sứ ty Bình Chuẩn. Và lại nói
rằng: buôn bán là nghề ngọn, mà ích nước lợi dân, thực là chính sách lớn
của triều đình. Trong đó, tiết mục phức tạp tất phải hiểu kĩ tình hình các địa
phương và hết thảy các đường lối đi lại quan yếu, thì mới có thể kiêm nghị
để thi hành đến nơi được. Vua theo lời, sai Chước lĩnh chức ấy đi đến các
nơi hải ngoại để trù tính thi hành. Về sau, Chước vì để báo thiếu số tiền vốn
công, phải giáng hàm trước tác, sung chức Bang biện Ninh Thái, bắt phải
bồi lại cho đủ số.
Năm thứ 27, Chước chết ở nơi ngụ sở Hà Nội.
Huy Chước là người khảng khái có chí lớn, chưa làm được trọn sự lo tính
của mình, mong chí nên giữ chí bất toại mà chết, người thức giả lấy làm
tiếc. Ngày hôm chết Chước dặn lại đem chôn tạm ở nơi ấy. Rồi sau quan