ĐẠI NAM LIỆT TRUYỆN - TẬP 3 - Trang 96

thông khắp các kinh điển, có tiếng về thơ hay. Năm Thiệu Trị thứ 3, phong
làm Quỳ Châu Quận công. Năm thứ 7, mùa xuân, tháng hai, vua thăm nhà
Thái học, ông theo hầu và ứng chỉ làm 8 bài ca "Vua thăm nhà học".
Bài thứ nhất: nay hoàng đế ta, có cả nước đức ngang với đạo quẻ Kiền,
sánh với đạo quẻ Ly, sáng Nam tỏ lên ngôi ở giữa, làm vua làm thầy, làm
khuôn phép cho dân, chăm giáo hóa, đào tạo người hiền, bắt chước điển
xưa.
Bài thứ hai: năm là năm Dần, ngày là ngày Đính. Tiên triết đức lớn, cử
hành lễ đế. Xe vua sớm đến ngự, tiếng nhạc ngựa sang sảng. Thuyền rồng
đi thong thả, cờ nghê sớm tối.
Bài thứ 3: trông lên núi Ni Sơn (105) cung tường chót vót. Đồ thơ nghiêm
chỉnh, trống chuông khua vang. Kính lễ chẳng trái, rực rỡhoàng. Được thần
cảm cách, phảng phất anh linh.
Bài thứ 4: bèn dựng nhà học, xe ngọc lộ đến đó, đồ lộ bộ sâm nghiêm các
thứ cờ dàn quanh, giá trống giá chuông, các đồ nhạc đ
ầy đủ, các quan đến sắp hàng đông như mây tụ, các học trò áo xanh đều đến
cả.
Bài thứ 5: bèn đặt nơi dạy học làm nhà chứa sách, bên tả để kinh, bên hữu
để truyện, kính theo thánh huấn, Đạo "trung", đạo "nhất" (106) rất hợp lòng
vua, phát minh chỗ còn lờ mờ, tìm ra lẽ huyền bí. Đức tốt rõ ràng.
Bài thứ 6: sắc mặt tiếng cười như mùa xuân ấm áp, lời dạy bảo rõ ràng như
sao sáng. Đức tốt chẳng thôi làm thành lời ca ngợi. Tình tứ của các vị Chu,
Khổng, thánh học sâu rộng. Như ánh sáng sông Vân Hán, rực rỡ ở trên trời.
Bài thứ 7: giống nòi Hồng Lạc đã nghìn năm nay, nhà học có đã lâu đời đến
thăm nhà học, nghi lễ long trọng mới bắt đầu rực rỡ từ nay, năm Vĩnh Bình
(107) đời Hán, năm Trinh Quán (108) đời Đường sử sách chép lại, đều như
nhau một mối.
Bài thứ 8: bày đồ nhạc làm lễ hợp tế, đông đủ lũ lượt đến dự tế, thết đãi các
người khách đến dự, vui vẻ khôn siết, đã vịnh thơ Ngư tảo (một thiên trong
kinh Thi khen thiên tử ban yến cho các chư hầu), lại hát điệu Bách Lương
(109) lớn nhỏ cúi đầu: đều chúc vua "vạn thọ vô cương".