Văn Đức Khuê tên tự là Mỹ Phủ, người Quỳnh Lưu thuộc Nghệ An. Cha là
Đàm đã Tri huyện Thủy Đường. Đức Khuê, Thiệu Trị năm thứ 4 (1844) đỗ
tiến sĩ, vì mẹ già, xin về nuôi phụng dưỡng. Tự Đức đầu năm (1848) bổ
Biên tu, lĩnh Quảng Bình đốc học. Năm thứ 12 (l1857) triệu về làm Hình
bộ viên ngoại lang. Sang năm sau đổi sang Hàn lâm viện thị độc lĩnh Quốc
tử giám tư nghiệp, rồi thăng thụ Thị độc học sĩ lĩnh chức Phó sứ đi Yên
Kinh (Bắc Kinh). Khi đến Quảng Tây, vì có giặc nghẽn đường lại trở về.
Năm thứ 14 (1861), bổ Kinh kỳ đạo chưởng ấn kiêm hạch Tôn nhân phủ sự
vụ. Gặp bấy giờ Nam kỳ hữu sự, Khuê mộ dõng đi theo quân thứ Biên Hòa
cùng với hiệp tán Thân Văn Nhiếp, Nguyễn Túc Trưng trù biện việc quân,
giữ chỗ hiểm đón đánh, luôn luôn ngăn đ địch. Vua xuống chiếu khen ngợi
khuyến khích và bổ Lang trung Binh bộ, Tham tán quân vụ. Rồi sau Biên
Hòa không giữ được, bị phạt lột chức cho đi Gia Định hội đồng với Tuần
phủ Đỗ Quang, lãnh binh Trương Định, Bố chính Đỗ Thúc Tĩnh, Án sát
Nguyễn Văn Nhã tập hợp quân nghĩa dũng để hiệu lực. Quân thứ đại thần
Nguyễn Tri Phương muốn tâu xin giữ Khuê lại theo giúp việc quân thứ.
Nhưng Khuê từ chối, lén tìm đường đi Gia Định cùng với các quan tập hợp
nghĩa binh, sửa sang súng ống, khí giới chờ khởi sự. Gặp khi hòa nghị
thành, rút ông về, bổ chức Hồng lô tự khanh lĩnh Phủ sứ Phú Yên. Lúc này
đương đói, Khuê tận tâm trù tính việc chẩn cấp, dân nhờ vậy được qua cơn
đói.
Năm thứ 16 (1863) triệu về biện lý Hình bộ sự vụ. Bấy giờ ở Hải Yên, giặc
biển đương bành trướng, vua cho Khuê làm hộ lý Hải Yên tuần phủ quan
phòng.
Năm thứ 17 (1864) Khuê sung Hải An quân thứ tán lý coi đạo quân thủy.
Năm này, cùng với Hiệp thống đại thần Trương Quốc Dụng đánh giặc ở
Quảng Yên. Quân giặc, thủy bộ bốn mặt ùa đến, Quốc Dụng sai chia quân
ra 3 đạo chống đánh: Phó lãnh binh Hổ Tí ở tiền đạo bị thua trước. Giặc
thừa thế, trung quân Trương Quốc Dụng bị giặc giết chết. Đức Khuê ở Hậu
đạo nói: "Đại thần đã chết, ta mặt mũi nào sống lấy một mình", rồi mang
