LỜI NÓI ÐẦU
Giáo lý Tiểu thừa được đánh giá trong các tài liệu Ðại thừa đầu tiên.
Trong khi quan sát thái độ các nhà Ðại thừa đối với các nhà Tiểu thừa,
chúng tôi thấy các nhà Ðại thừa dùng những giáo lý Tiểu thừa nhưng tự
xem những giáo lý này chỉ là một sự trình bày thiếu sót về sự thật mà đức
Phật muốn hướng đến. Các tập Prajnàpàramitas nói đến những giáo lý hết
sức quan trọng dưới cặp mắt của Tiểu thừa, như giáo lý Tứ đế, Duyên khởi,
các phẩm trợ đạo Bồ đề, Bốn thánh quả, những phân loại chính và phụ tỷ
mỉ về Giới, Tâm và Tâm sở. Tập này đề cập đến những giáo lý này cốt để
nêu rõ đứng trên bình diện Sùnyatà (chơn không) những giáo lý mà Tiểu
thừa hết sức quan tâm đến và đã cực nhọc phân tích một cách rất tỉ mỉ,
những giáo lý này rất ít có giá trị vì chỉ thuộc Tục đế (Sàmvrta) và không
thể đưa đến mục đích giải thoát và giúp đỡ chứng đạt được chân đế tối hậu.
Tập Saddharmapundarika xem Tiểu thừa như một nấc thang đưa đến Ðại
thừa, không loại bỏ giáo lý Tiểu thừa như hoàn toàn vô dụng. Tập này nêu
rõ giáo lý Tiểu thừa có giá trị của chúng. Dù những giáo lý này không đưa
đến Chân đế nhưng cũng có thể đưa đến một địa vị mà từ đó có thể chứng
được một cách dễ dàng mục đích tối hậu theo quan niệm Ðại thừa. Tập này
cũng công nhận giáo lý Tiểu thừa cũng do đức Phật thuyết giảng như giáo
Ðại thừa, nhưng giáo lý Tiểu thừa chỉ là những phương tiện đức Phật phải
dùng để đáp ứng trí tuệ kém cỏi của những vị đệ tử đầu tiên của Ngài. Tập
Pundarìka (1), về điểm này trích dẫn một câu đức Phật nói:
"Ta là vị Ðại ẩn sĩ Rsi, cha tất cả chúng sanh sinh trong ba giới. (Dục giới,
Sắc giới và Vô sắc giới) và bị dục vọng (Kàmam) chi phối. Ba giới rất dễ
sợ, đầy rẫy những khổ đau; chúng sanh bị nung nấu đốt cháy trong ba giới
này bởi những ngọn lửa sanh tử, già nua và bệnh tật. Ta đã thoát lý ra ngoài
ba giới, sống một mình ngoài trời thanh tịnh, nhưng vì những ngọn lửa ấy
đốt cháy con cháu ngu si của ta, nên cũng ảnh hưởng đến ta. Ta đã biết
