nhiều tác giả
Đại Việt Sử Ký Toàn Thư
Bản Kỷ Tục Biên Q5
Vua Lê chúa Trịnh (1620 - 1643)
[1a]
K ỷ H o à n g T r i ề u N h à L ê
Thần Tông Uyên Hoàng Đế
Vua húy là Duy Kỳ, là con trưởng của Kính Tông. Mẹ là Đoan Từ hoàng
thái hậu, con gái thứ của Thành Tổ. Vua ở ngôi 25 năm, nhường ngôi 6
năm, lại trở lại ngôi 13 năm, thọ 56 tuổi. Vua sống mũi cao, mặt rồng, vẻ
người thanh tú, thông minh học rộng, rất chuộng văn thơ. Vua với nhà chúa
vui vẻ hoà hợp một nhà, dồi dào phong thái thuần hậu hòa mục; ung dung
rủ áo chắp tay mà hưởng lộc trời. Thế chẳng tốt đẹp sao! Bốn lần xa giá
xuất chinh, hai lần bước lên ngôi báu, đó cũng là điều xưa nay hiếm có.
[1b] Thành Tổ Triết Vương
Văn Tổ Nghị Vương
Húy là Tráng, là con thứ của Thành Tổ. Lúc đầu phong là Bình quận công,
đổi phong là Thanh quận công, tiến phong là Tiết chế thái úy Thanh quốc
công. Tôn phong là Nguyên soái thống quốc chính Thanh Đô Vương, tiến
tôn là đại nguyên soái thống quốc chính sư phụ Thanh Vương. Triều Minh
sách phong là Phó quốc Vương. Gia tôn là Thượng chúa sư phụ công cao
thông đoán Nhân Thánh Thanh Vương. Cầm quyền 35 năm, thọ 81 tuổi.
Chúa [Trịnh Tráng] tính trời hiếu thảo, thân ái mọi người, rộng lòng khoan
thứ; khi mới cầm quyền, tuổi đã 47. Bình xong nội nạn, hòa hợp nhân dân,
trong nước yên ổn, tín nhiệm nho thần, giảng cầu chính trị, chấn cử kỷ
cương, mọi việc đều giao cho triều đường công luận, chúa cung kính khiêm
nhường, cẩn thận giữ gìn pháp độ, ba lần đánh Thuận Hóa, chỉ dùng văn
cáo để mở bảo, không muốn dụng binh đến cùng, lặn lội ở nơi xa. Tha Mạc
Kính Khoan, cho đất Cao Bằng, khiến xưng thần, giữ chức cống. Cho nên
cái phúc nuôi dưỡng yên ổn hòa bình thật là dày lắm. Võ liệt [2a] văn công
đã làm sáng trưng đời trước, mở lối đời sau, xứng đáng được thiên triều
