úy lạo rằng: "Ta sở dĩ được gánh vác cơ nghiệp to lớn của tiên đế, toàn vẹn
được thân thể của cha mẹ để lại đều là nhờ sức của các khanh cả. Ta thường
xem sử nhà Đường thấy Uất Trì Kính Đức giúp nạn vua, tự nghĩ là bề tôi
đời sau không ai sánh được. Ngày nay gặp biến, mới biết Phụng Hiểu còn
trung dũng hơn Kính Đức nhiều". Phụng Hiểu lạy tạ hai lạy nói: "Đức của
điện hạ cảm động cả trời đất, kẻ nào manh tâm mưu đồ gì khác thì trời đất
thần linh đều làm hết chức phận mà giết đi, bọn thần có công sức gì!"
(Phụng Hiểu người hương Băng Sơn
416
ở Ái Châu, từ khi còn nhỏ đã có
sức vóc hùng dũng. Hai thôn Cổ Bi và Đàm Xá tranh nhau địa giới, toan
đánh nhau, Phụng Hiểu bảo người thôn Cổ Bi rằng: "Một mình tôi có thể
đánh được bọn họ". Các phụ lão mừng lắm, làm cơm rượu để thết. Phụng
Hiểu ăn một bữa mấy đấu gạo, uống cũng quá mức, rồi đến khiêu chiến với
thôn Đàm Xá. Phụng Hiểu cứ đứng thẳng lưng nhổ cây mà đánh tới tấp,
nhiều người bị thương. Thôn Đàm Xá sợ, phải trả lại ruộng cho thôn Cổ Bi.
Thái Tổ nghe danh, dùng làm tướng, thăng đến chức Vũ vệ tướng quân.
Đên đây có công dẹp nạn, thăng Đô thống thượng tướng quân, tước hầu.
Trong khoảng
niên hiệu Thiên Cảm Thánh Vũ [1044 -1048] theo Thái Tông đi đánh ở
miền nam, làm tiên phong, phá tan quân giặc, danh tiếng rung động nước
Phiên. [13a]. Khi thắng trận trở về định công, Phụng Hiểu nói: "Thần
không muốn thưởng tước, xin cho đứng trên núi Băng Sơn ném đao lớn đi
xa, đao rơi xuống chỗ nào trong đất công
417
thì xin ban cho làm sản nghiệp.
Vua nghe theo. Phụng Hiểu lên núi, ném đao xa hơn đến nghìn dặm, đao
rơi xuống hương Đa Mi. Vua bèn lấy số ruộng ấy ban cho, tha thóc thuế
cho ruộng ném đao ấy. Vì vậy người Châu Ái gọi [ruộng] thưởng công là
[ruộng] ném đao).
Lê Văn Hưu nói: Nhà Lý phong cho các con mẹ đích đều làm vương, các
con mẹ thứ đều làm hoàng tử mà không đặt ngôi hoàng thái tử. Đến khi nào
vua ốm nặng mới chọn một người trong các con cho vào để nối nghiệp lớn.
Truyền dần thành tục, không biết là ý thế nào. Có người nói: "Nhà Lý
không đặt thái tử trước là vì muốn cho các con chăm làm điều thiện. Nếu
