3, ngày mồng 9, vua nhường ngôi cho Hoàng thái tử Thuyên. [Hoàng thái
tử Thuyên] lên ngôi hoàng đế, đổi niên hiệu là Hưng Long năm thứ 1, đại
xá, tự xưng là Anh Hoàng, tôn Thượng hoàng làm Hiến Nghiêu Quang
Thánh Thái Thượng Hoàng Đế, tôn Bảo Thánh hoàng hậu làm Khâm Từ
Bảo Thánh hoàng thái hậu. Quần thần dâng tôn hiệu là Ứng Thiên Quảng
Vận Nhân Minh Thánh Hiếu Hoàng Đế. Phong bà phi làm Văn Đức phu
nhân, rồi lại phế đi, lấy em gái Văn Đức làm Thánh [62a] Tư phu nhân.
Mùa thu, tháng 9, ngày 13, Khâm từ bảo thánh hoàng thái hậu băng ở Lỗ
Giang, phủ Long Hưng, tạm quàn ở cung Long Hưng.
Thái hậu nhu mì đức tốt, thông minh sáng suốt, nhân hậu với kẻ dưới.
Thượng hoàng có lần làm chuồng hổ ở thềm Vọng Lâu, sai quân sĩ đánh
nhau với hổ, [thượng hoàng] ngự trên lầu để xem, thái hậu và phi tần đều
theo hầu. Lầu thấp, song chuồng hổ và thềm cũng thấp, hổ bỗng nhiên thoát
khỏi chuồng trèo lên lầu. Người trên lầu đều tan chạy cả. Chỉ có Thượng
hoàng và Thái hậu cùng 4, 5 thị nữ còn ở đó. Thái hậu nghĩ không khỏi bị
hại, mới lấy chiếc chiếu che cho Thượng hoàng và tự che mình. Hổ lên lầu
gầm rống rồi nhảy xuống không vồ hại ai cả.
Lại một lần Thượng hoàng ngự điện Thiên An xem đấu voi ở Long Trì.
Con voi bỗng nhiên xổng thoát,xông tới, định lên điện, tả hữu đều sợ hãi
tan chạy cả, chỉ có Thái hậu vẫn ở đó.
[62b] Sử thần Ngô Sĩ Liên nói: Hổ hay vồ, voi hay quật, há chẳng đáng
khiếp sợ sao. Thế mà Thái hậu đương lúc chúng lồng lộn xông xáo, tâm
thần không dao động, bình tĩnh đối phó vì bà suy nghĩ chín chắn, lý lẽ đã
sáng tỏ vậy.
Kể người đàn bà dáng điệu mềm yếu mà có thể như thế, so với nàng Tiệp
Dư ngày xưa đứng chắn gấu [cho vua]
915
, có lẽ cũng không thẹn gì. Kẻ sĩ
đại phu, há chẳng nghĩ làm thế nào đạt đến mức suy nghĩ chín chắn, lý lẽ
sáng tỏ, để đối phó với mọi chuyển biến của sự cơ hay sao?
Có người nói Nhân Tông xem đánh hổ, đấu voi, nếu Thái hậu quả là
nguười hiền, thì nên can ngăn đi, can mà [vua] không nghe, thì cởi trâm
hoa dể tạ tội là phải
916
. Nay lại đi theo để xem, đến lúc nguy cấp, thoát
