chiếu theo số ruộng, người nào chỉ có 5 sào ruộng thì thu 5 tiền giấy; từ 6
sào đến 1 mẫu thì thu 1 quan;
1 mẫu 1 sào đến 2 mẫu thu 2 quan; từ 2 mẫu 1 sào đến 2 mẫu 5 sào thu 2
quan 6 tiền; từ 2 mẫu 6 sào trở lên thu 3 quan. Đinh nam không có ruộng và
trẻ mồ côi, đàn bà góa, thì dẫu có ruộng cũng thôi không thu.
Sĩ nhân Nguyễn Bẩm dâng thư cho rằng Tiền Hồ
1308
nên nhường ngôi, lui
về ở Kim Âu
1309
, Hậu Hồ
1310
, thì nên tôn là thượng hoàng [42b], thái tử
Nhuế lên ngôi Quan gia
1311
. Quý Ly giận lắm, cho là Bẩm chỉ trích nhà
vua, sự tình nghiêm trọng, sai đem chém.
Quý Mùi, [1403], (Hán Thương Khai Đại năm thứ 1, Minh Thái Tông Vĩnh
Lạc năm thứ 1). Mùa xuân, tháng 2, Hán Thương đem những người không
có ruộng mà có của dời đến Thăng Hoa
1312
, biên chế thành quân ngũ.
Quan lại ở các lộ, phủ,châu, huyện chia đất cho họ ở. Người ở châu nào thì
thích hai chữ tên châu ấy vào hai cánh tay để làm dấu hiệu. Đến năm sau
đưa vợ con đi theo, giữa đường, bị bão chết đuối, dân phần nhiều ta oán.
Hán Thương mộ dân nộp trâu để cấp cho dân mới dời đến ở Thăng Hoa,
người nộp được ban tước.
Hán Thương lấy phủ lộ Thanh Hóa làm đất Tam phụ
1313
của kinh kỳ; đổi
phủ Thanh Hóa thành phủ Thiên Xương, gồm với Cửu Chân và Ái Châu
gọi là Tam phụ. Lại đổi Diễn Châu thành phủ Linh Nguyên, cộng là Tứ
[43a] phụ. Đổi phủ Kiến Xương thành phủ Kiến Ninh, đổi núi Đại Lại
thành núi Kim Âu. Đặt chức thị giám
1314
; ban hành cân, thước, thưng, đấu,
định giá tiền giấy, cho mua bán với nhau. Bấy giờ, người buôn bán phần
nhiều chê tiền giấy. Lại lập điều luật để xử tội không tiêu tiền giấy, bán giá
cao, đóng cửa hàng, bao che giúp nhau.
Hán Thương cấm người tôn thất và cung nhân không được xưng quý hiệu,
người vi phạm bị trị tội.
Hán Thương sai giết người phương thuật là Trần Đức Huy.
Đức Huy hồi trẻ mồm rộng đút vừa nắm tay, tay dài quá gối, có người bảo
rằng ngày sau tất quý hiển. Đến khi lớn lên, học nghề phường thuật, thường
ban đêm đánh mõ làm phép kỳ binh, như có nghìn muôn người reo hò đánh
