ĐẠI VIỆT SỬ KÝ TOÀN THƯ - Trang 573

có tiếng xấu đều bị giết hết, quả đúng như [6b] lời ấy.
Trương Phụ cho là Nguyễn Đại có công trong việc bắt hai cha con họ Hồ,
trao cho chức Giao Chỉ đô chỉ huy sứ. Đại kiêu căng ra mặt, lại ngầm có
chí làm phản. Phụ bèn giết đi.
Tháng 8, Trương Phụ và Mộc Thạnh đem quân về, lưu lại đô ty Lữ Nghị,
thượng thư Hoàng Phúc để trấn giữ. (Phúc người Xương Ấp, tỉnh Sơn
Đông). Trước đây, Hoàng Phúc đốc suất thổ binh tỉnh Quảng Tây điều vận
lương thực, theo quân tiến đánh. Đến đây, được giữ lại. Phúc là người
thông minh, giỏi ứng biến, có tài trị dân, người ta phục là giỏi.
Phan Phu Tiên nói: Họ Hồ mất nước, Nguyễn Hy Chu chửi giặc, Hồ Xạ,
Đỗ Nhân Giám (Nhân Giám là con Đỗ Mãn) chết trận, Lê Cảnh Kỳ đến
Kim Lăng không chịu ăn. Loại người như vậy, tựa hồ có thể khen là chết vì
tiết nghĩa được. Nhưng Hy Chu từng xui họ Hồ giết họ Trần; [7a] cha con
Nhân Giám là bề tôi cũ của nhà Trần, thế là phường ác giúp nhau. Anh ruột
của Xạ là Ông Thiện can tội đảng [mưu giết Quý Ly] bị chết, Xạ không
chút đoái hoài, lại hăng hái đánh giặc cho Quý Ly. Thế là chỉ biết ăn lộc của
ai chế vì người ấy là nghĩa mà không biết người ấy là kẻ bất nghĩa. Cảnh
Kỳ là người chỉ lo thỏa mãn thân mình, kiếm chác lộc vị, không chết khi
Quý Ly cướp ngôi mà chết lúc hắn bị bại vong thì không đáng khen. Còn
như Ngô Miễn, Nguyễn Lệnh, Kiều Biểu vốn là kẻ hoạn nạn, cái chết của
bọn họ là điều nên lắm. Than ôi! Dương Hùng nhảy từ trên gác xuống3
không phải là người trung nghĩa, nhưng khó tránh khỏi cái tội làm tôi cho
Vương Mãng. Thiệu Hốt chết theo4 không thể coi là phải đạo, thế nhưng
những kẻ phản trắc há chẳng thấy thế mà phấp phỏng chột dạ hay sao?.
[7b] Sử thần Ngô Sĩ Liên nói: Ngày xưa, Hạ Trưng Thư giết Trần Linh
Công, người trong nước không đánh giết được. Sở Tử vào nước Trần, giết
Trưng Thư rồi dùng xe xé xác ở cử thành, kinh Xuân thu ca ngợi việc đánh
giết đó.
Họ Hồ giết Trần Thuận Tông mà cướp lấy nước, những người như Trần
Hãng, Trần Khát Chân mưu giết mà không được. Sau khi họ chết, trong
khoảng 7, 8 năm, không còn ai có thể làm được việc ấy nữa. [Họ Hồ] tự
cho là người trong nước không còn ai dám làm gì nữa. Nhưng bọn loạn