ĐÁM ĐÔNG CÔ ĐƠN - Trang 365

ngữ, quan điểm triết học của họ giống với quan điểm của Mill ở nhiều khía
cạnh quan trọng.

Mill viết: “Trong thời kỳ này chỉ riêng ví dụ về sự không tuân thủ, chỉ

riêng sự từ chối uốn gối theo phong tục thôi, tự nó đã là một sự giúp đỡ”.
Nhưng ông quan tâm đến cá nhân hơn là sự giúp đỡ. Ông quan sát hai xu
hướng đã phát triển mạnh mẽ hơn từ thời ông viết. Ông thấy, như nhiều
người khác đã thấy, rằng người ta không còn tìm manh mối “ở các chức sắc
cao trọng trong giáo hội hay nhà nước nữa, ở những người có vẻ như là
lãnh đạo, hay ở sách vở” mà đúng hơn ở nhau - từ nhóm ngang hàng và các
cơ quan truyền thông đại chúng, như chúng ta thường nói. Ông thấy, mà ít
người thấy được, rằng điều này xảy ra không chỉ trong các vấn đề công
cộng mà còn trong các vấn đề cá nhân, trong sự theo đuổi thú vui và trong
việc hình thành cả một lối sống. Tất cả những gì đã thay đổi, từ khi ông và
Tocqueville viết, có lẽ là các hành động dựa trên nỗi sợ hãi điều thiên hạ có
thể nói - tức là về chủ nghĩa cơ hội hữu ý - ngày nay là kết quả tất yếu hơn
của một cấu trúc tính cách bị chi phối bởi các tín hiệu từ bên ngoài, không
chỉ từ nhỏ mà suốt đời. Do vậy, một khác biệt chính giữa các vấn đề thời
của Mill và thời của chúng ta là kẻ ngày nay không chịu “uốn gối theo
phong tục” sẽ thôi thúc tự hỏi: “Phải chăng đây là cái mình thực lòng
muốn? Có lẽ mình muốn nó chỉ vì…”

So sánh này có thể cường điệu các chuyển biến lịch sử; người độc lập

bao giờ cũng là người nghi vấn. Tuy vậy, người độc lập trong số người kiểu
nội tại định hướng, phần nào được uốn nắn bởi một môi trường trong đó
người ta xem nhiều sự kiện tâm lý là điều hiển nhiên, trong khi người độc
lập giữa những người do ngoại tại định hướng sống ở một môi trường nơi
mọi người tự hỏi mình một cách có hệ thống khi lường trước câu hỏi của
người khác. Quan trọng hơn, trong các tầng bậc kinh tế xã hội lớp trên ở
các nước dân chủ Tây phương ngày nay - đây là những tầng bậc, trừ tầng
cao nhất, bị kiểu ngoại tại định hướng tràn ngập mạnh nhất - sức ép cho
người tìm độc lập không phải là những rào cản thấy được sờ được như gia
đình và uy quyền vẫn điển hình kiềm tỏa người ta trong quá khứ.

Liên Kết Chia Sẽ

** Đây là liên kết chia sẻ bới cộng đồng người dùng, chúng tôi không chịu trách nhiệm gì về nội dung của các thông tin này. Nếu có liên kết nào không phù hợp xin hãy báo cho admin.