Mạc Ngôn
Đàn Hương Hình
Dịch giả: Trần Đình Hiến
Về tác phẩm
Trong quá trình sáng tác tiểu thuyết này, mỗi khi bạn bè hỏi tôi viết những
gì trong đó, tôi ấp úng, cảm thấy khó trả lời. Cho đến khi sửa xong bản thảo
nộp Ban Biên tập, như cất được gánh nặng, nghỉ ngơi hai ngày liền, tôi chợt
hiểu ra rằng, cái mà tôi viết trong truyện thực ra là âm thanh. Mỗi chương
của phần ĐẦU PHỤNG và ĐUÔI BEO đều dùng phương thức nhân vật tự
thuật, như TRIỆU GIÁP NÓI NGÔNG, TIỀN ĐINH GIẬN ĐỜI, TÔN
BÍNH GIẢNG KỊCH; Phần BỤNG HEO, bề ngoài tưởng như từ một góc
độ nào đó nhìn vào mà viết, thực ra là ghi lại phương thức ca vịnh để thuật
lại một thời kỳ lịch sử có tính truyền kỳ, suy cho cùng, cũng vẫn là âm
thanh. Mà nguyên nhân ban đầu, sớm nhất cho việc cấu tứ, sáng tác bộ tiểu
thuyết, cũng là do âm thanh.
Cách đây hai mươi năm, khi tôi mới bước vào con đường sáng tác, có hai
loại âm thanh luôn xuất hiện bất chợt trường ý thức tôi. Chúng như hai con
hồ ly tinh đẹp mê hồn bám riết tôi, khiến tôi rạo rực không yên.
Loại âm thanh thứ nhất tiết tấu phân minh, đầy sức mạnh, màu sắc nhiêm
chỉnh pha trộn giữa đen và xanh lam, có sức nặng của sắt thép, có băng giá
của khí hậu. Đó là tiếng tàu hỏa, tiếng tàu hỏa chạy hàng trăm năm trên con
đường sắt Giao – Tế cổ lỗ. Kể từ khi tôi biết nhớ, mỗi khi trời u ám là có
thể nghe thấy tiếng còi xe lửa như tiếng bò rống, trầm đục, dài lê thê, trườn
vào trong thôn, chui vào các căn buồng, lôi chúng tôi ra khỏi giấc ngủ. Tiếp
liền sau đó là tiếng lanh canh như băng vỡ khi xe lửa chạy trên cầu sắt sông
Giao. Tiếng còi, tiếng xe lửa chạy trên cầu sắt và bầu trời u ám gắn liền với
nhau, gắn liền với tuổi thơ cô đơn và đói rách của tôi. Mỗi khi tôi bị cái âm
thanh xình xịch ấy đánh thức trong đêm, truyền thuyết về xe lửa và đường
sắt được kể lại từ những cái miệng răng cón tăm tắp hay đã móm, lại sống
dậy trong đầu tôi. Chúng xuất hiện dưới hình thức âm thanh rồi mới đến
hình ảnh, hình ảnh là bổ sung và chú thích cho âm thanh, hoặc giả là liên
