người ăn chay, những nghệ sĩ tiền phong, những tín đồ của văn minh vật
chất, những người bảo thủ và nổi loạn trong chính trị và triết học…’, nhưng
danh sách chắc chắn không dừng lại ở đó. Hầu như không có một nhân vật
văn hóa hay nghệ thuật Đức nào trong chín mươi năm qua lại không thừa
nhận đã chịu ảnh hưởng từ ông, kể từ Thomas Mann cho đến Jung và
Heidegger.
Câu chuyện trong ‘Anglosaxony’, sử dụng thuật ngữ ở tiêu đề của một
cuốn sách viết về ông, lần theo dấu vết ảnh hưởng của ông trong thế giới
phương Tây nói tiếng Anh (Bridgwater, 1972), cũng không khác gì ở nước
Đức. Những làn sóng của chủ nghĩa Nietzsche, lớp sau nối lớp trước, lan
khắp thế giới phương Tây, cho dù có những giai đoạn bị đình hoãn, khi ông
bị coi là người truyền cảm hứng cho chủ nghĩa quân phiệt Đức, và vì vậy bị
phỉ báng tại các nước Đồng minh. Trong những năm đầu của thế kỷ 20,
Nietzsche được dịch rất nhiều (và rất không chính xác) sang tiếng Anh, hay
đúng hơn là một thứ ngôn ngữ xa lạ có liên hệ với nó. Tất cả cũng vì cái lối
bắt chước cổ văn kì cục của nó, hoặc một phần là vì thế, mà đó là bản dịch
duy nhất nhiều tác phẩm của Nietzsche trong gần năm mươi năm.
Thế rồi, khi tiếng tăm của Nietzsche ở Anh và Mỹ đã xuống đến mức
thấp nhất thì Walter Kaufmann, một giáo sư triết học di cư tại Đại học
Princeton, bắt đầu dịch lại nhiều tác phẩm quan trọng của ông. Kaufmann
mở đầu công việc khó khăn này bằng một cuốn sách, mà trong nhiều năm
kể từ khi xuất bản lần đầu tiên vào năm 1950, đã có ảnh hưởng quyết định
đối với cách nhìn nhận về Nietzsche (Kaufmann, 1974). Kaufmann giới
thiệu một triết gia là nhà tư tưởng theo kiểu truyền thống hơn là người
truyền cảm hứng cho những kẻ vô chính phủ hay những người ăn chay…
Công chúng ngạc nhiên, và không kém phần tán thành, Nietzsche hóa ra là
một người hiểu lý lẽ, thậm chí còn là một nhà duy lý. Kaufmann tìm cách
xác minh triệt để sự xa lạ của Nietzsche với những kẻ quốc xã, với tất cả
những phong trào phản duy lý đã tuyên bố ông là nguồn cội của họ, và với
chủ nghĩa lãng mạn trong nghệ thuật. Với bản dịch mới này, thật khó thấy
tất cả những ồn ào đó là về cái gì. Vậy là bắt đầu việc nghiên cứu học thuật
