92
BỘ SÁCH KỂ CHUYỆN DANH NHÂN VIỆT NAM
- Muốn làm cách mạng quốc dân thì phải dày công huấn luyện mới
được. Nói về huấn luyện thì không phải nói đầu lưỡi mà được. Phải có
hành động cách mạng.
Hành động cách mạng đó đã nổ ra khi anh tổ chức cho công nhân đình
công, đòi tăng lương, đòi giảm giờ lao động… Kết quả cuối cùng là anh
bị đuổi việc. Sau đó, anh lên làm công nhân mỏ kẽm Chợ Chu (Bắc Thái)
và cũng bị sa thải. Năm 1922, anh xin làm công nhân nhà máy xi-măng
Hải Phòng. Thời gian này Phạm Hồng Thái được tiếp xúc với Vương
Thúc Oánh - thành viên của Việt Nam quang phục Hội. Anh quyết định
gia nhập Hội và xuất dương để hoạt động cho lý tưởng của mình. Trước
lúc lên đường, anh đổi từ tên Thành Tích sang Hồng Thái vì từ đây:
Xem thân mình nhẹ tựa lông hồng,
Còn nợ nước nặng bằng non Thái.
Và anh viết lá thư đặt trong tráp của cha, rằng nếu ba năm sau mà
con không về thì cho vợ con được lấy chồng khác. Tuy nhiên, ba năm
sau, vợ anh vẫn ở vậy vì lúc này đã có con trai là Phạm Minh Nguyệt.
Phạm Hồng Thái cùng một số thanh niên yêu nước vượt biên
sang Xiêm (Thái Lan), rồi sang Quảng Châu (Trung Quốc). Tại
đây, anh ra sức học tập và rèn luyện phẩm chất cách mạng. Tháng
4/1924, nhận được tin Toàn quyền Đông Dương là Merlin sẽ làm cuộc
hành trình qua Nhật Bản, Hương Cảng, Vân Nam - mục đích của
chuyến đi này là tạo mối quan hệ hữu nghị giữa Pháp với Nhật, để
sau đó, mượn tay Nhật trục xuất các nhà cách mạng Việt Nam đang tị
nạn nơi đây. Phạm Hồng Thái cùng một số đồng chí khác được lệnh
về Việt Nam để bám theo lộ trình của Merlin. Nếu giết được Merlin
thì tiếng vang của phong trào cách mạng sẽ gây niềm tin cho quốc dân
trong ngoài nước và cũng làm phá sản mục đích của chuyến đi này.
Ròng rã hai tháng trời, những thanh niên đầy nhiệt huyết không có
cơ hội ra tay. Được tin Merlin sẽ dừng chân tại Quảng Châu, lập tức
Đặng Tử Mẫn từ Nam Ninh được gọi về Quảng Châu để chế tạo vũ
khí. Trước đây, năm 1913, Mẫn từng làm bom ở Cửu Long, bị bom nổ
cụt một tay. Ngày 1/6/1924, Mẫn bắt tay vào chế tạo hai trái bom cho
hai chiến sĩ sẽ thi hành nhiệm vụ là Phạm Hồng Thái và Lê Hồng Sơn.
