NGHIÊN CỨU VÀ BIẾT RÕ NHỮNG THỦ THUẬT LỪA GẠT
Người Việt Nam rất bén nhạy và thông minh. Những mánh mung và thủ
thuật để lường gạt các người có tiền hay tài sản ở Việt Nam cũng rất sáng
tạo và đa dạng không kém gì quốc tế. Tuy vậy với một nền kinh tế tài chính
đã toàn cầu hóa, sự gia nhập và phối hợp của các phần tử tội ác từ khắp thế
giới đã thành một vấn nạn lớn, không những cho các cơ quan cảnh sát, mà
còn ảnh hưởng đến mọi doanh nhân khắp nơi.
Người Nigeria đã làm nổi danh quốc gia họ theo nghĩa xấu khi danh từ
“Nigerian scam” (trò lường gạt Nigeria) được ghi vào từ điển bách khoa của
Oxford. Cho đến năm 2005, trò lừa gạt này đã đem về một khoản thu nhập
hơn 2 tỷ đô la từ các nạn nhân ở Âu Mỹ đến cho các tội phạm ở Phi châu.
Họ thường gởi cả triệu email rác mỗi tuần đến các địa chỉ Mỹ Âu, Úc. Email
thường kêu gọi sự giúp đỡ của người nhận thơ để giải ngân một số tiền lớn
đang bị kẹt trong một tài khoản ngân hàng (50 triệu đô la từ tài sản bị phong
tỏa của nhà độc tài Idi Amin hay 100 triệu đô la tù một mỏ vàng ở South
Africa... hay một vài hình thức dễ tin khác). Họ xin địa chỉ, tài khoản... và
yêu cầu người nhận ứng trước một số tiền vài ngàn đô la để làm thủ tục hay
bày tỏ thiện chí. Chỉ cần một số nhỏ nhẹ dạ, ngây thơ là mối lợi thu về đã
lên đến cả trăm triệu đô la mỗi năm.
Một biến thái của trò lường gạt này là những vị chuyên gia khả kính hứa hẹn
sẽ đem về cả chục triệu đô la tiền vay hay tiền góp vốn cho các doanh
nghiệp từ nhà đầu tư nước ngoài. Họ sẽ đòi một phí trả trước khoảng vài
chục ngàn đô la rồi biến mất hay không làm gì. Vì phải qua nhiều thủ tục
pháp lý khác nhau liên quan đến nhiều quốc gia nên việc kiện cáo sẽ tốn
kém và không hiệu quả.
Một thủ thuật cũng khá phổ thông là “lấy tiền của nạn nhân sau để trả vốn và
lời cho nạn nhân trước”, gọi là Ponzi’s scheme. Nhà quản lý quỹ đầu tư
Madoff đã nổi danh khắp thế giới khi dùng thủ thuật này để thu một số tiền
lường gạt đến 60 tỷ đô la. Những nạn nhân của các Ponzi's scheme nhỏ hơn
từ 1 triệu đô la đến 50 triệu đô la thì nhiều vồ số kể. Khi làm ăn tại nước
