102
D Ấ U X Ư A
Cap-Blanc, Bara-Bahau. Thung lũng Vézère đã tạo điều kiện thiên
nhiên thuận lợi cho người tiền sử Homo Erectus phát triển, và trở
thành một trong những cái nôi của loài người hiện đại.
Ngang sông Vézère có nhiều cây cầu cổ từ thế kỷ thứ mười
bốn bằng đá cổ. Dọc sông, có nhiều làng nhỏ với chục nóc nhà,
cây cối xanh um vây phủ chung quanh. Còn trên sông thì người
thích chèo thuyền sẽ được toại nguyện, vì độ nước chảy đủ mạnh,
sông chảy loanh quanh, nhiều ngóc ngách, qua nhiều làng nhỏ
ven sông. Thonac thuộc về hạ nguồn sông Vézère nên có thể chèo
thuyền suốt năm, nhưng mực nước tốt nhất là từ tháng mười một
cho đến tháng năm.
Tại sao tôi tìm đến Thonac? Tôi muốn xem tận mắt ngôi mộ
của vua Hàm Nghi trong nghĩa địa của làng và lâu đài của gia đình
vua Hàm Nghi tại làng Thonac: Château de Losse.
Từ khi tình cờ được xem tận mắt nguồn của một con sông lớn,
tôi đứng sững sờ nhìn nước nguồn dâng lên lặng lẽ từ lòng đất
trong một cái hố khá tròn, rộng khoảng bốn sải tay. Thỉnh thoảng
những bọt trắng tròn như bong bóng sủi lên mặt nước. Nước
nguồn tràn đầy hố, rồi thoát ra cuồn cuộn thành một con suối
nhỏ. Tôi biết rằng con suối này sẽ trở thành một con sông lớn trào
ra biển cả. Ấn tượng mạnh mẽ ấy làm cho tôi rất ham thích đi tìm
nguồn sông, nếu có dịp, nhưng cũng háo hức đi tìm “nguồn” của
nhiều sự việc.
Đã có vài tác giả viết lẫn lộn lâu đài Losse với lâu đài Nauche,
hay viết lâu đài Losse thành lâu đài Cosse mà lại ở Cannes, một
thành phố lớn nằm bên bờ biển Địa Trung Hải phía nam nước
Pháp, cũng như viết nhầm lẫn Thonac với Sarlat, thật ra làng
