118
D Ấ U X Ư A
Ngôi mộ của bà Hoàng
hậu Nam Phương, người vợ
chính thức đầu tiên của Bảo
Đại, rất dễ nhận ra, vì có hai
cây tùng trồng hai bên mộ,
nay đã cao và to phình. Ngôi
mộ có vẻ mới được trùng tu
lại, sạch sẽ, đơn sơ. Nắp đậy
huyệt chỉ là một tấm bê tông
phẳng phiu, có chạm nổi hình
thánh giá và một tấm bia
chìm đề hàng chữ
“Sa Majesté
Nam Phuong Impératrice
d’Annam 1913-1963”.
Trên nắp huyệt dựng một tấm bia khác đề rõ hơn một chút
“Ici
repose l’Impératrice Nam Phuong, née Jeanne Mariette Nguyen
Huu Hao, 14.11.1913 -15.09.1963”. Thật ra tên của bà là Nguyễn
Hữu Thị Lan. Tấm bia cũ, viết chữ Hán,
“Đại Nam Nam Phương
Hoàng hậu chi mộ” vẫn còn đứng ở đầu mộ.
Các tấm bia mộ của hoàng hậu Nam Phương cũng là chứng từ
cho sự khác biệt và mâu thuẫn giữa cách gọi của Pháp
“Impératrice
d’Annam”
1
(Hoàng hậu An Nam) và cách gọi theo Hán Việt “Đại
Nam Hoàng hậu”.
1 Impératrice (xuất xứ từ tiếng Latinh Imperium, có nghĩa là tập hợp của nhiều
quốc gia, đế quốc), cấp bậc cao hơn Hoàng hậu. Các "vua" nhà Nguyễn xưng
"Đế", Hoàng đế Đại Nam, dịch ra tiếng Pháp là Empereur. Vợ của Hoàng đế
là Impératrice. Vợ của vua (roi) thì là Hoàng hậu (reine).
Mộ hoàng hậu Nam Phương
