117
THONAC – ĐẤT LẠ THÀNH QUEN VÀ MỘT BÍ ẨN VỀ VUA HÀM NGHI
Chân dung Công chúa
Nhữ Mây và Hoàng tử
Minh Đức (tư liệu của
gia đình Laloë)
năm 1908 và hoàng tử Minh Đức sinh năm 1910
1
. Công chúa Như
Lý không được an táng trong hầm mộ gia đình tại làng Thonac.
Theo khắc ghi trên mộ thì vua Hàm Nghi mất năm 1944 tại El
Biar, Alger, thọ 73 tuổi; hài cốt nhà vua được cải táng về nghĩa
trang Thonac vào năm 1965.
Theo sự chỉ dẫn của ông Richard, tôi rời Thonac, trực chỉ
hướng Juillac, cách Thonac khoảng 60, 70 cây số về hướng đông
bắc, nhưng không dùng xa lộ mà chọn đường quốc lộ và đường
làng, để dễ tìm hiểu và quan sát phong cảnh hơn. Đoạn đường từ
Thonac đến Juillac xuyên núi, xuyên rừng, lên cao, xuống dốc, rất
đẹp, có nhiều quang cảnh hùng vĩ.
Đến làng Chabrignac, cách Juillac chỉ vài cây số, đã có kinh
nghiệm tìm kiếm, tôi và Pierre lái xe thẳng đến nghĩa địa nằm ở
ven đường chính, trên một mỏm đồi cao nhìn xuống làng phía
dưới, xem từng tấm bia, từng ngôi mộ.
1 Ba người con của vua Hàm Nghi được tiếp tục giữ danh hiệu Princesse
d'Annam (công chúa Nhữ Mây và công chúa Như Lý) và Prince d'Annam
Minh Đức, trong tất cả các văn kiện hành chính của Pháp.
