115
THONAC – ĐẤT LẠ THÀNH QUEN VÀ MỘT BÍ ẨN VỀ VUA HÀM NGHI
Chất liệu đất sét đỏ, có hàm lượng sắt cao hay chứa đựng chất
titane, đòi hỏi người sử dụng phải có khả năng chọn lựa đất, hòa
đất với những chất hóa học thiên nhiên khác, ước lượng độ ẩm,
độ ẩm cao thì đất nhão, độ ẩm thấp thì đất cứng như đá và bở
ra từng cục. Gọt đẽo từng nét nhỏ là một công việc nhiều kiên
nhẫn. Tác phẩm hoàn thành rồi, cũng phải biết cách nung và có
lò nung. Tôi đã được xem chủ nhân lâu đài ở một làng bên cạnh
biểu diễn cách xây lò nung đất sét bằng gạch đất nung đỏ, lò
nung cũng có thể được xây bằng đá, ông ta chỉ xây cái lò trong
có hai ngày, đốt bằng các khúc cây khô, mà có thể đưa nhiệt độ
lên đến cả ngàn độ để nung các sản phẩm nặn bằng đất sét. Một
tác phẩm điêu khắc phải được để cho khô dần dần, tránh mọi
bụi bặm, trong một thời gian cần thiết, rồi nung nóng dần dần,
khi đã chín thì để nguội dần dần trong nhiệt độ bình thường để
tránh mọi rạn nứt.
Theo người ơn này thì trong gia đình còn một bức tượng nữa
do vua Hàm Nghi khắc bằng kim loại (có thể bằng đồng).
Xin mời độc giả ngắm nhìn bức tượng bán thân José của vua
Hàm Nghi trong trang kế.
Ngày 4 tháng 11 năm 1904 vua Hàm Nghi, lúc ấy 33 tuổi, cưới
bà Marcelle Aimée Léonie Laloë, con gái của ông Francis Laloë
và bà Suzanne Ving, tại Alger. Bà Suzanne Ving là con gái của
bà Aimée Souham. Bà Marcelle Aimée Léonie Laloë sinh ngày 02
tháng 7 năm 1884 và qua đời ngày 05 tháng 9 năm 1974 tại lâu
đài Château de Losse trong làng Thonac, thọ 90 tuổi.
Vua Hàm Nghi và bà Marcelle Aimée Léonie Laloë có ba người
con: công chúa Nhữ Mây sinh năm 1905, công chúa Như Lý sinh
