Vào ngày thứ sáu sáng tạo ra thế giới, Thiên Chúa phán: “Chúng ta hãy làm ra con người.”
Người đang trò chuyện với ai vậy? Không hề có một ai. Nhà tiên tri Hayyim Luzzatto, một
nhân vật huyền bí thế kỉ 18, giải thích rằng “chúng ta” ở đây chính là các thiên thần của
Thiên Chúa. Thiên Chúa tạo ra các thiên thần vào ngày thứ hai sáng tạo ra thế giới, nhằm
giúp Người làm nên thế giới. Nhưng tại sao người cai trị hành tinh này nhắc đến các thiên
thần trong khi sáng tạo ra con người? Tại sao Người không làm việc đó ngay? Luzzatto giải
thích rằng, Thiên Chúa quyết định đưa thêm các thiên thần đến là vì Người muốn đảm bảo
họ không thể ghen tỵ với con người. Mặc dù thiên thần là những con người thần thánh,
nhưng họ không thể tạo ra sự thiêng liêng, bởi vì họ không có sự tự nguyện. Con người có
khả năng lựa chọn và những lựa chọn tốt của chúng ta - lựa chọn mang tính đạo đức, chín
chắn và hợp lý - quý giá hơn với Thiên Chúa và có sức mạnh lớn hơn trong việc thay đổi
thế giới, nếu so với sự thực hiện tự động của các thiên thần đối với các hướng dẫn mang
tính thần thánh. Thiên Chúa biết rằng các thiên thần sẽ nhận thấy sự tự nguyện là đặc
điểm giá trị nhất và độc đáo nhất của con người, và đó là lý do khiến Người muốn bảo vệ họ
trước cảm giác ghen tỵ.
Do đó, sự tự nguyện là đặc tính sẽ xác định cuộc sống của con bạn. Phương thức con đưa
ra quyết định và lựa chọn giữa cái đúng và cái sai sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến mọi thứ. Cho
phép con học cách thực hiện sự tự nguyện không có nghĩa là dễ dãi. Điều đó nghĩa là cho
phép con lựa chọn sai và rút ra bài học kinh nghiệm từ lựa chọn đó. Vậy phải bắt đầu thế
nào đây? Con không thể học cách đưa ra lựa chọn, trừ khi con có một vài lựa chọn. Hãy bắt
đầu bằng cách tạo cho con cơ hội bày bừa. Như học giả Barbara Colorosa nói: “Hãy để con
mắc những sai lầm nho nhỏ. Nếu cô con gái 10 tuổi của bạn thấy lạnh vì quên mang áo len,
cô bé sẽ rút được kinh nghiệm hơn cả khi bạn nhiều lần nhắc nhở con nhớ mang áo theo.”
Đối với trẻ, bài học tốt nhất để nhớ phải kiểm tra xem hộp cơm trưa có trong ba lô chưa
chính là cơn đói cồn cào vào buổi trưa.
Hãy để trẻ trải nghiệm thế giới, bao gồm cả những cái xấu
Trong Do Thái giáo, khi một người nhìn thấy một người hoặc sự vật đẹp đến lạ thường,
người đó sẽ đọc câu kinh này: “Cầu Chúa phù hộ, Chúa là Thiên Chúa của chúng con,
Người có như vậy trong vũ trụ của Người.” Và khi nhận thấy con người hoặc động vật có vẻ
ngoài lạ lẫm, người ta đọc câu kinh này: “Cầu Chúa phù hộ, Chúa là Thiên Chúa của chúng
con, Người sáng tạo ra những thứ khác nhau.”
Một mùa hè nọ, khi tôi và gia đình tham gia khóa học tại Viện Ngôn ngữ Hebrew tại
Israel, chúng tôi được ở trong một khách sạn với một nhóm người đông đúc mà người
Israel gọi là “người đặc biệt” (người lớn bị phát triển chậm về trí tuệ hoặc mắc khuyết tật
thể chất) đang có kì nghỉ hè trên bãi biển do chính phủ tài trợ. Trước đây các con tôi chưa
từng nhìn thấy người có diện mạo khác thường và hành vi kì cục đến vậy. Một người có một
cái bướu lớn nhô ra khỏi tai, một người lại có cẳng chân bé tí xíu, và cả Moti nữa - một
chàng trai trẻ thân thiện nhưng ngu ngơ. Moti dành phần lớn thời gian hồ hởi chào đón tất
cả khách qua đường với câu: “Chúc buổi sáng tốt lành!” hết sức niềm nở, và một cái bắt tay
không ngớt, bất kể giờ giấc, dù ngày hay đêm.
