Tôi không biết Thượng đế còn ban cho tôi những gì nữa? Nhưng trước
khi chết, tôi muốn ghi lại câu chuyện đã xảy ra vào cái ngày Lajos đến chỗ
tôi lần cuối cùng, và vơ vét nốt mọi của cải.
Ba năm nay, tôi cứ lần lữa việc này. Nhưng giờ đây tôi cảm thấy, tựa hồ
như có một tiếng nói khiến tôi không thể cưỡng lại đang thôi thúc tôi phải
viết ra câu chuyện của ngày hôm ấy – và mọi điều tôi biết về Lajos – vì đây
là nghĩa vụ phải thực hiện của tôi, tôi không còn nhiều thời gian nữa. Tiếng
nói này không thể hiểu khác đi được. Vì vậy, nhân danh Thượng đế, tôi chấp
thuận.
Tôi không còn trẻ, sức khỏe giảm sút, chẳng còn bao lâu tôi sẽ chết.
Tôi có còn sợ cái chết nữa hay không?… Cái ngày Chủ nhật đó, khi Lajos
tới đây lần cuối cùng đã chữa lành nỗi sợ chết trong tôi. Có lẽ thời gian, thứ
không khoan nhượng, có lẽ kỷ niệm, thứ cũng nghiệt ngã như thời gian, hay
một sự khoan dung đặc biệt nào đó – mà theo niềm tin tôi được dạy dỗ, đôi
khi là một phần của những gì thua thiệt và bướng bỉnh – hoặc nói đơn giản
hơn, chính kinh nghiệm và sự từng trải, đã khiến tôi nhìn cái chết một cách
bình thản. Cuộc đời đã tặng cho tôi món quà tuyệt vời và sẽ cướp đi một
cách hoàn hảo… Tôi còn chờ đợi điều gì nữa? Tôi phải chết, đó là quy luật,
và vì tôi đã hoàn tất định mệnh của mình.
Tôi biết, điều này nghe thật to tát, tôi hơi sợ hãi khi nhìn thấy nó được
viết ra. Quả là một ngôn từ kiêu ngạo, cần đặt nó đúng vị trí vì một cái gì đó,
một lúc nào đó, trước ai đó. Phải rất lâu, tôi mới nhận thức được định mệnh
của mình và tuân phục nó kèm theo sự cự tuyệt vô cùng quyết liệt; đúng vậy,
trong nỗi hoang mang tôi đã gào lên. Khi ấy tôi cảm thây cái chết có thể là
sự cứu rỗi, tôi biết rằng chết là giải thoát và bình yên. Cuộc sống là một
cuộc chiến và là nỗi ô nhục. Một cuộc chiến đặc biệt! Ai đã ra lệnh, vì sao ta
không thể tránh khỏi nó? Tôi đã làm tất cả để chạy trốn. Nhưng kẻ thù đằng
sau tôi. Giờ đây tôi biết rằng không thể khác được; chúng ta bị ràng buộc
vào những kẻ thù, còn bọn họ, không thể trốn chạy khỏi ta.
