Nếu như tôi muốn trở nên chân thành với lòng mình – còn ý nghĩa nào
khác nữa của việc ghi chép này? – tôi cần phải thú thực rằng, trong suốt
cuộc đời và những hành động của mình, tôi không tìm thấy dấu vết của sự
tức giận Thánh kinh
, vâng, cả của tính dứt khoát và lòng cứng rắn, những
đức tính mà trước những người xa lạ vẫn biểu thị các quan niệm được nhắc
đi nhắc lại nhiều lần của tôi về thân phận mình và về Lajos. “Phải hoàn tất
định mệnh của mình” – những từ ngữ mới đanh thép và hào nhoáng làm sao!
Người ta sống… rồi một ngày chợt nhận ra, mình “đã hoàn tất” hay “chưa
hoàn tất” định mệnh của mình. Tôi bắt đầu tin rằng những phán quyểt lớn
lao của định mệnh, những thứ tạo nên cái nét vạch đặc trưng cho số phận
của mỗi chúng ta, kém tự tin hơn nhiều so với điều ta nghĩ khi ngoảnh lại
nhìn quá khứ. Tôi, ngày đó, hai mươi năm không gặp gỡ Lajos, cứ ngỡ rằng
mình đã được bao bọc kín trong tấm áo giáp trước những kỷ niệm. Rồi một
hôm tôi nhận được điện của anh với những lời lẽ như trong một bản nhạc
kịch trên sân khấu, với sự độc ác trẻ thơ và vẻ giả dối, như tất cả những gì
Lajos đã viết và nói với tôi, cũng như với mọi người cách đây hai mươi năm
về trước hay lâu hơn nữa… Giả dối, thật giả dối, sáo rỗng và mơ hồ! – tôi
cầm trong tay bức điện, ra vườn tìm Nunu. Dừng lại ở hàng hiên, tôi nói to
với Nunu:
– Lajos sẽ quay về!
Tôi không biết giọng của mình như thế nào trong khoảnh khắc ấy.
Nhiều khả năng tôi đã không reo lên vì sung sướng. Tôi cất tiếng như một
kẻ mộng du bị đánh thức. Cơn mộng du miên man hai mươi năm. Hai mươi
năm tôi đã đi đi lại lại bên rìa vực thẳm, bình lặng, thản nhiên, miệng mỉm
cười. Giờ đây tôi tỉnh giấc và nhìn thấy thực tại. Tôi không còn mê man nữa.
Cuộc sống đã qua, dường như chết lặng nhưng có một cái gì đây trấn an tinh
thần. Nunu đang bó những bông hồng. Bà ngước lên nhìn tôi từ phía khu
vườn, mắt chớp chớp trong nắng, già dặn và bình thản.
– Hừm, tất nhiên, – bà nói.
