Nguyễn Tử Quang
Điển hay tích lạ
Tiết phụ ngâm
Trương Tịch tự Văn Xương, người đất Tô Châu, thi gia thời Trung Đường
(766-827), đậu Tiến sĩ dưới triều vua Đức Tông. Năm 799, được Hàn Dũ
tiến cử làm Quốc tử bác sĩ, cuối cùng lên đến chức Quốc tử tư nghiệp.
Trong nước lúc bấy giờ lại diễn thành cuộc phiên trấn cát cứ. Mỗi Tiết độ
sứ chuyên chế mỗi phương. Trấn nào, Tiết độ sứ tuân mạng triều đình thì
cho là thuận đảng. Trái lại, Tiết độ sứ nào đem binh đối kháng lại triều đình
thì cho là nghịch đảng. Trương Tịch hiện làm một tân khách trong mạc phủ
của một Tiết độ sứ thuộc về thuận đảng. Ông muốn giúp triều đình mong
đạt được cuộc thống nhất đất nước.
Bấy giờ có Lý Sư Đạo là một Tiết độ sứ thuộc về nghịch đảng, vốn tay quật
cường. Biết Trương là người có tài nên họ Lý ân cần viết thư, đem lễ vật
đến đón Trương về giúp mình trong công cuộc xây dựng sự nghiệp.
Trương không dám từ khước ngay. Vì tình thế lúc bấy giờ nguy ngập lắm.
Thế lực của Lý thì mạnh, nếu ông không bằng lòng thì chắc chắn hai trấn
phải sinh chiến họa to. Do đó, ông phải giả cách cám ơn nhận lễ rồi dần dần
tìm cách từ khước. Trong khi hoàn lại lễ vật, Trương Tịch làm một bài thơ
kèm theo, nhan đề là "Tiết phụ ngâm":
Em có chồng rồi, chàng đã biết,
Mà chàng còn tặng cặp minh châu.
Cảm lòng yêu mến khăng khăng ấy,
Em giấu đeo trong yếm lụa đào.
Khốn nỗi nhà em kề ngự uyển,
Chồng em cầm kích ở hoàng cung.
Lòng chàng trong sạch như băng tuyết,
Mà đạo tùng phu phải thĩ chung.
Trả ngọc cho chàng em ứa lệ...
Phải chi gặp gỡ lúc chưa chồng.
(Bản dịch của Yã Hạ Nguyễn Vân Trung)
Nguyên văn:
