ĐIỂN HAY TÍCH LẠ - Trang 175

ngoài, bắt ngựa đuổi theo. Vì gấp rút để về thiên đình cho kịp giờ trước trời
sáng nên chàng không hay gì cả. Nhưng ngựa của chàng chạy quá nhanh,
thoáng chốc người và ngựa đều biến mất. Nàng thôn nữ không đuổi theo
kịp, đành thui thủi quay về.
Tuy vậy, nàng cũng tìm được một ít sự thực về con ngựa khác thường này,
nên một hôm thừa lúc chàng ngủ say, nàng lẻn ra ngoài. Đến gần ngựa,
nàng quan sát kỹ, thấy phía sau mỗi chân ngựa có một cánh nhỏ, lúc ngựa
không chạy thì cánh xếp lại. Nàng mừng rỡ; và vì muốn giữ mãi người yêu
bên cạnh mình nên nàng cắt lấy 4 cánh ấy.
Cũng như thường lệ, trời vừa rạng đông, chàng trai trẻ lén trỗi dậy ra ngoài,
lên yên phi ngựa về thiên đình. Nhưng lần này chàng lấy làm ngạc nhiên là
ngựa chạy quá chậm. Trời sắp sáng mất, ngựa lại thở hồng hộc. Đến giữa
một bãi sa mạc mênh mông, con thiên lý mã quỵ xuống và trút hơi thở cuối
cùng.
Vầng thái dương đã mọc rồi. Ngôi sao chàng đã tắt. Chàng không còn hy
vọng trở về thiên đình mà cũng không còn mong gì trở lại với người yêu để
cùng âu yếm trong túp lều tranh đầm ấm hôm xưa. Cô độc giữa bãi sa mạc,
chàng buồn bã ôm lấy xác ngựa. Nước mắt chàng rỏ xuống thân ngựa, bỗng
nhiên con ngựa biến thành cây đàn. Đầu ngựa là đầu đàn, đuôi ngựa là dây
đàn. Chàng đưa tay nhẹ vuốt mấy dây, bật lên thành tiếng não nùng. Tiếng
chàng thở than hòa với tiếng não nùng ấy thành những lời ca cực kỳ ai oán.
Chàng khóc tiếc quãng đời địa vị của chàng. Chàng khóc cái chết của con
ngựa quý. Chàng lại khóc cho mối tình tan vỡ đối với nàng thôn nữ, người
yêu tha thiết đã vì quá yêu mà vô tình gây nên họa thảm, biết bao giờ được
hàn gắn mối duyên xưa.
"Mã đầu cầm" là một thiên tình sử bi đát của người Mông Cổ. Mà âm thanh
của nó chỉ để phô diễn những nỗi sầu buồn tang tóc bất diệt của loài người.