Nguyễn Tử Quang
Điển hay tích lạ
Một bộ sử loài người rút ngắn thành một câu
Ngày xưa có một nhà vua, tuổi quá ngũ tuần rồi mà chưa được xem một
quyển sách nào. Bộ sách ông thèm khát được đọc là bộ "Lịch sử loài
người"; nhưng khốn nỗi, cuộc đời ông từ mái đầu xanh cho đến tóc điểm
bạc, không lúc nào ông được rảnh rang.
Đời ông luôn luôn sống trên mình ngựa, nằm sương gối tuyết bên bãi chiến
trường. Nay chinh phục nước này, mai ngăn chận nước kia xâm lấn. Mắt
ông toàn nhìn thấy sắt và máu lửa, không bao giờ hân hạnh được nhìn trọn
một chương sách của thánh hiền. Ông rất ân hận.
Nay nước nhà hòa bình và cuộc chiến đấu phải nhường cho một thế hệ mới:
thế hệ trẻ hơn ông. Ông định xem cho kỳ được bộ sử loài người để tìm xem
con người xưa nay sống để làm gì? Đó là điều mà ông thường băn khoăn và
tò mò muốn biết rõ. Nhưng thảm thay, tuổi ông cao, mắt ông mờ mà bộ lịch
sử loài người, nhìn mà phát khiếp.
Sách toàn là những mảnh da trâu dày cộm, chất dẫy đầy trong hàng chục
gian nhà của viện Tàng cổ. Nhà vua làm sao đọc hết được một bộ có hàng
trăm quyển như thế? Ông bảo viên sử thần già:
- Đời trẫm chỉ có một điều mong muốn là đọc được bộ lịch sử loài người
trước khi nhắm mắt theo các tiên vương, nhưng trẫm đã già mà bộ sử thì
quá nhiều, vậy hiền khanh cố chiều ý trẫm là rút ngắn bộ lịch sử ấy chỉ còn
độ phân nửa có được không?
Viên sử thần tâu:
- Được. Nhưng hạ thần xin bệ hạ cho thêm 50 người phụ giúp...
Nhà vua tươi cười, ngắt lời:
- Bao nhiêu người cũng được. Tùy hiền khanh chọn lựa.
Viên sử thần lại tâu:
- Hạ thần xin đội ơn bệ hạ. Nhưng thời gian quyết định 10 năm mới làm
xong.
Nhà vua bỗng sa sầm nét mặt, lẩm bẩm tính:
- Năm nay ta đã 55 tuổi, 10 năm nữa, ta sẽ 65 tuổi. À, 65 tuổi trẫm sẽ đọc
