Nguyễn Tử Quang
Điển hay tích lạ
Người chặt cây quế trong cung trăng
Truyện thần thoại, sách "Dậu dương tạp trở" có nói: Trong mặt trăng có
cây quế cao 500 trượng. Dưới gốc có một người cầm búa chặt mãi, nhưng
chặt xong thì dấu chặt dính liền lại như cũ. Người ấy tên Ngô Cương quê ở
Tây Hà, tu tiên có lỗi bị phạt chặt cây.
Kịch thần thoại "Lên cung trăng" của Ngô Tổ Quang cũng có chép:
Ngô Cương và Phùng Mông là học trò của Hậu Nghệ. Nghệ sinh ở bờ biển
Đông tức nước Hữu Cùng, võ nghệ phi thường, sức có thể nhổ núi lấp sông
lại giỏi về kỵ xạ. Hai người học trò cũng đều tài ba xuất chúng.
Hậu Nghệ có công bắn 9 mặt trời cứu bá tính khỏi chết trong biển lửa nên
được nhân dân kính mến, suy tôn làm hoàng đế. Lên làm vua, Nghệ lại
cướp giựt của cải của nhân dân. Ngô Cương lại tòng theo thầy làm nhiều
điều tàn ác, giết chóc sinh linh vô số. Phùng Mông là người hiền, can thầy
can bạn không được, bỏ đi theo dân nghèo chống lại thầy.
Hậu Nghệ bắt Hằng Nga làm hoàng hậu. Sợ nàng trốn, Nghệ giam một
nơi và bắt Ngô Cương canh giữ. Một hôm, Nghệ đi săn, Hằng Nga lấy cỏ
Linh chi (cỏ trường sinh) của Nghệ uống vào, mình nhẹ bổng nên nàng
cùng con Ngọc Thố bay lên cung trăng. Nghệ đi săn về thấy mất Hằng Nga
nên tức giận, bóp cổ Ngô Cương cho đến chết. Vong hồn Ngô Cương bay
lên cung trăng gặp Hằng Nga, định giết nàng báo thù. Hằng Nga hoảng hốt
thì vừa lúc ấy Nguyệt Lão đến, quát to:
- Ngày trước nhà ngươi giết hàng triệu sinh linh, ngày nay phải chịu quả
báo, thế chưa biết ăn năn hối cải sao?
Ngô Cương đáp:
- Tôi chết rồi... vì Hằng Nga trốn nên đại vương giết tôi. Tôi chết oan uổng
nên hồn không tiêu tan, tôi muốn trả thù.
Cụ già mỉm cười:
