Nguyễn Tử Quang
Điển hay tích lạ
Cái "gia gia"
Cuối đời nhà Thương (1783-1154 trước D.L.) vua Trụ hoang dâm vô đạo,
tàn hại lê dân, người người oán giận.
Văn Vương là Cơ Xương, vốn là một chư hầu của nhà Thương, nhân từ đức
hạnh, được các chư hầu và dân chúng kính phục. Văn Vương lại có một
người tôi tài giỏi là Khương Tử Nha phò tá làm cho chính trị trong nước
ngày càng hưng vượng. Văn Vương chết, truyền ngôi cho con là Cơ Phát,
lấy hiệu Võ Vương.
Sau Võ Vương nghe lời quần thần, hội chư hầu đem binh phạt Trụ mong
cứu dân chúng thoát cảnh lầm than. Bá Di và Thúc Tề là con vua nước Cô
Trúc nghe thấy, ra nắm dây cương ngựa của Võ Vương, nói rằng:
- Cha chết chưa chôn mà đã chăm việc chinh chiến, thế có gọi là hiếu được
không? Bầy tôi giết vua để cướp nước, thì có gọi là nhân được không?
Võ Vương bảo:
- Vua Trụ hoang dâm vô đạo, sát hại lê dân làm giận lòng người, trái ý trời.
Nếu ta thủ phận, ngồi nhìn sự hà khắc của vua Trụ thì muôn dân còn trông
cậy vào đâu! Hơn nữa, giang san có riêng gì của vua Trụ, ngày xưa vua
Thành Thang chẳng chinh phạt vua Kiệt nhà Hạ để dựng nên nhà Thương
đó sao?
Bá Di, Thúc Tề chẳng nghe, cho Võ Vương là bội chúa. Những cận thần
của Võ Vương tức giận, muốn giết cả hai. Tử Nha can:
- Không nên. Hai ông là người nghĩa.
Đoạn, bảo quân lính đẩy hai ông ra.
Sau Võ Vương thắng trận, Trụ Vương thiêu mình, lập thành nhà Chu, các
chư hầu đều thần phục. Bá Di, Thúc Tề lấy làm hổ thẹn, coi thóc gạo cũng
là của nhà Chu mà không ăn nữa. Hai ông lên ẩn ở núi Thú Dương, hái rau
vi mà ăn, và làm bài hát "Thái Vi" (hái rau vi) rằng:
Lên núi Tây Sơn chừ, ta hái rau vi.
Kẻ bạo thay bạo chừ, biết phải trái gì.
