Nguyễn Tử Quang
Điển hay tích lạ
Lá gió, cành chim
Về đời vua Đại Tông nhà Đường (763-780) ở huyện Trường An, tỉnh
Thiểm Tây có nhà nho tên Tiết Trịnh, làm quan ở Thành Đô, tỉnh Tứ
Xuyên, sinh một đứa con gái tên Tiết Đào. Nàng học hành giỏi, tư chất
thông minh, vừa lên sáu đã biết làm thơ. Nhưng ý thơ rất lẳng lơ.
Năm Tiết Đào lên tám, một hôm vào mùa thu, Tiết Đào đứng chơi bên cạnh
cha, gần một cây ngô đồng. Cây đã già, cành lá sum sê đứng sừng sững
trước nhà, trông như sát từng mây. Tiết Trịnh ngắm cảnh buột miệng ngâm:
Đình trừ nhứt cổ đồng,
Tung cán nhập vân trung.
Nàng Tiết Đào liền ngâm tiếp:
Chi nghinh nam bắc điểu
Diệp tống vãng lai phong.
Nghĩa:
Ngô đồng đứng trước sân,
Thân cây cao vút mây.
Đàn chim cành Nam Bắc
Đưa lá gió sớm chiều.
Nghe con gái đọc lời thơ lả lơi, Tiết Trịnh thở dài nghĩ:
- Nghiệp chướng đã vận vào mình rồi. Cứ như lời thơ này con gái ta về sau
ắt sẽ là một đứa lãng mạn, bướm ong.
Hai năm sau, thân phụ Tiết Đào bị bạo bịnh qua đời. Vì làm quan thanh
liêm nên sau khi chết, đời sống gia đình họ Tiết rất chật vật. Tiết Đào phải
xin vào phường ca kỹ, ngày ngày đàn hát ngâm thơ đón kẻ tao nhân mặc
khách, lấy tiền nuôi mẹ già.
Ở chốn ca lâu, mang tấm thân ngà ngọc, tài học uyên thâm ra để mua vui
cho những kẻ có tiền, nàng Tiết Đào buồn rầu, thường sáng tác những bài
ca phổ vào nhạc điệu dạy đoàn ca nữ múa hát hay chính nàng nhịp phách ca
ngâm.
