sứ sang cống chim bạch tử. Chu Công chế xe chỉ nam (nguồn gốc của địa
bàn) để đưa sứ ta về nước, phòng lạc đường. Đây là một thời cực thịnh của
đời nhà Chu mà phần lớn do tài đức của Chu Công xây dựng.
Ở ngôi được 13 năm, Võ vương mất, Thành vương còn nhỏ. Chu Công giữ
quyền nhiếp chính để phò ấu chúa. Có bọn bầy tôi cũ của vua Trụ phao
ngôn là ông sẽ cướp ngôi của cháu. Thấy Thành vương không trị tội kẻ
phao vu tin nhảm mà còn tỏ ý hoài nghi, ông bèn trả chức vị lui về ấp riêng,
soạn tập thơ "Xuy hiền" gởi cho nhà vua. Thành vương xem xong, lấy làm
hối hận lại rước Chu Công về làm phụ chính.
Chu Công chẳng những có tài về chính trị còn có đức tính quý trọng kẻ sĩ
người hiền. Khi tắm gội hay đương ăn cơm, nghe có kẻ sĩ đến, ông liền bới
tóc hay nhả cơm ngay để ra đón tiếp. Sách "Sử ký " có chép: Chu Công răn
ông Bá Cầm rằng: "Một buổi tắm gội, ta phải bới tóc ba lần, một bữa ăn ta
phải nhả cơm ba lần để đứng dậy ra tiếp kẻ sĩ. Thế mà còn lo không thu
phục được người hiền trong thiên hạ đấy!" Nguyên văn: "Ngã nhứt mộc
tam ác phát, nhứt phạn tam thổ bộ, khởi dĩ đãi sĩ, do khủng thất thiên hạ chi
hiền nhân".
"Chu Công thổ bộ" ý nói Chu Công trọng vọng kẻ sĩ. Đó là một tấm gương
sáng cho những người lãnh đạo việc nước cần phải quý trọng kẻ sĩ, trọng
người hiền để tìm bực hiền giả cùng mìnhlo đại cuộc cho đất nước.
Trong bài "Đoản ca hành" của Tào Tháo đời Tam Quốc có câu:
Sơn bất yếm cao,
Thủy bất yếm thâm.
Chu Công thổ bộ,
Thiên hạ qui tâm.
Dịch ý:
Núi sông cách trở là bao,
Chu Công trọng vọng, anh hào về theo.
(Bản dịch của Tử Vi Lang)
