Nguyễn Tử Quang
Điển hay tích lạ
Vạn lý tìm chồng
Nhà Tần (306-209 trước D.L.), đời vua Tần Thủy Hoàng (221-209 trước
D.L.) có người con gái họ Hứa tên Mạnh Khương. Chồng của nàng họ
Phạm tên Thực, người ở miền Quan Trung nước Sở. Vốn con nhà danh
giáo, từ nhỏ đã hấp thụ đạo đức, thư hương theo tinh thần gia phiệt.
Mạnh Khương kết hôn được ít lâu thì nhằm lúc vua Tần mưu tính một
công cuộc kiến trúc vĩ đại. Nguyên sau khi thôn tính xong sáu nước: Yên,
Triệu, Hàn, Ngụy, Tề, Sở, Thủy Hoàng muốn bảo vệ ngai vàng và phòng
ngừa cuộc xâm lăng của bọn Hung Nô ở miền Bắc, mới truyền xây Vạn Lý
Trường Thành để làm biên giới từ Lũng Tây ở mạn tây đến Liêu Đông ở
mạn đông. Thành cao từ 15 đến 30 thước, chân rộng 25 thước, dài 3600 cây
số. Cứ từng quãng lại có cửa ải đồ sộ.
Thủy Hoàng đặt công trình lớn lao ấy dưới quyền chỉ huy của đại tướng
Mông Điềm và dưới sự kiểm soát của Thái Tử Phò Tô. Nhà vua truyền huy
động đến 30 vạn nông dân để xây trường thành, lại dùng đến 50 vạn người
bắt làm binh phòng giữ miền Lĩnh Nam. Ngoài ra hơn 70 vạn người bị
cung hình (bị cắt sinh thực khí) chia đi làm cung A Phòng, hoặc xây lăng ở
Ly Sơn.
Vua truyền huy động đến hàng triệu thanh niên từ 18 đến 45 tuổi đi sưu
dịch. Những người này không biết bao giờ mới trở về hay không chắc có
ngày trở về nữa. Vì thế, trong nhân dân, vợ khóc chồng, mẹ khóc con vô
cùng thảm não.
Chồng nàng Mạnh Khương phải tuân lịnh nhà vua. Cha chồng đã mất để
lại mẹ chồng, Mạnh Khương phải thay thế chồng phụng dưỡng mẹ và
dưỡng dục con thơ. Nhà ngày suy sụp, nàng phải giã gạo, quay tơ để mưu
sinh. Đối với mẹ chồng, nàng vẫn làm tròn nhiệm vụ của một người dâu
thảo.
Phần nỗi già, phần thương nhớ con, bà mẹ phát bịnh nặng rồi qua đời.
Mạnh Khương phải lo cư tang báo hiếu. Đằng đẵng mấy năm trường trông
