Nguyễn Tử Quang
Điển hay tích lạ
Củi đậu đun hột đậu
Đời Tam Quốc (220-264), Tào Thực tự Tử Kiến là con thứ ba của Tào
Tháo, vốn có tài làm thơ hay, được tiếng là đệ nhất thi nhân đời Tần-Hán
nhưng có tính phóng túng. Tào Tháo thương lắm nhưng không thể truyền
ngôi cho một chàng giàu tâm hồn nghệ sĩ ấy được.
Tháo chết, truyền ngôi cho con cả là Tào Phi. Thực bản tính ngông
nghênh bất phục, có ý chống lại ông vua anh. Phi giận lắm, truyền người
bắt Thực đến định làm tội. Nhưng vì yêu tài Thực nên Phi bảo:
- Ta với mày tuy tình anh em nhưng nghĩa vua tôi, sao dám cậy tài miệt
lễ? Ngày tiên quân còn, mày thường đem văn chương khoe giỏi lòe đời. Ta
rất nghi, có lẽ mày nhờ người khác làm giúp. Vậy giờ đây ta ra hạn: đi bảy
bước phải làm xong một bài thơ. Nếu làm được thì tha tội chết; bằng không
xong, ta quyết chẳng dung.
Thực nói:
- Xin ra đề cho.
Trên điện sẵn có treo bức tranh thủy mặc, vẽ hai con trâu chém nhau bên
bức tường đất. Một con rơi xuống giếng chết. Tào Phi trỏ vào bức tranh,
bảo:
- Hãy lấy bức họa kia làm đề. Nhưng trong thơ cấm phạm vào những chữ
"Ngưu", "Đẩu", "Tường", "Trụy", "Tỉnh", "Tử" (Trâu, chọi, tường, rơi,
giếng, chết).
Thực đi khoan thai. Vừa hết bảy bước, liền cất tiếng ngâm:
Hai tấm thân đi đường,
Trên đầu bốn khúc xương.
Gặp nhau tựa sườn núi.
Bỗng đâu nổi chiến trường.
Đôi bên đua sức mạnh,
Một địch lăn xuống hang.
Đâu phải thua kém sức,
