lược của Phillips, nhưng tôi có thể nhận ra từ cái nhún vai của Phạm
Xuân Ẩn rằng sự can thiệp của ông đã thất bại. “Tôi cảm thấy xót xa
khi nhìn thấy những người bị giết, cả người Mỹ nữa,” ông nói. “Họ
đều rất trẻ và vô tội. Số phận con người thật nghiệt ngã. Chúng ta
không biết chúng ta là anh em hay kẻ thù nữa. Chỉ có Chúa mới có
thể trả lời câu hỏi này, nhưng từ trước đến giờ Người vẫn từ chối trả
lời. Vấn đề là thế đấy.”
Khi từ vùng nông thôn trở về, Phạm Xuân Ẩn thấy đứa con trai
bốn tuổi của ông đang khóc ỉ eo và hờn dỗi. “Tôi cho ngay nó một
cái tát vào mặt. Lúc đó tôi nghĩ đến những con người tội nghiệp đã
chết và lũ trẻ trong cái làng đó còn không đủ ăn. Chúng thậm chí
còn không có lấy một cái bát sành. Chúng ăn bằng những cái bát vỏ
dừa, còn con trai tôi đang ở đây, ở trong một ngôi nhà tiện nghi, với
một chiếc giường ấm áp sạch sẽ, vậy mà nó vẫn còn khóc lóc. Tôi chỉ
muốn lần sau đưa nó đi cùng mình ra chiến trường, cho nó thấy
cảnh giết chóc cùng với máu đổ và những người nông dân nghèo bị
giết. Vợ tôi sợ như thế nó sẽ không chịu được. ‘Cho nó xem đám
tang thôi,’ bả nói, ‘đừng để nó thấy máu’.”
Bốn tháng sau khi Sean Flynn mất tích, Phạm Xuân Ẩn tham gia
nỗ lực giải cứu đồng nghiệp của mình là Robert Sam Anson, người
bị bắt ở Campuchia tháng 8 năm 1970. Anson là một nhà báo 25 tuổi
đã đến Sài Gòn từ năm trước. Anh đã để lại người vợ và hai đứa con
nhỏ ở Singapore để nhập hội cùng năm phóng viên khác của Time
tại Sài Gòn nhằm phản ánh cái mà anh gọi là “câu chuyện nguy
hiểm, thú vị, hấp dẫn và lớn nhất trong tất cả”. Một thời gian ngắn
sau khi đến nơi, Anson kết luận rằng “cuộc chiến tranh tại Việt Nam
thật tàn bạo và vô đạo đức”. Đó là một cuộc “chiến tranh xâm lược
tội lỗi kiểu thực dân mới”. Chẳng có lợi lộc gì lại đi đăng những
quan điểm như vậy, nên Time trục xuất Anson khỏi văn phòng Sài
Gòn và tống anh sang phụ trách mảng Campuchia - một vị trí khó
khăn, một nhánh nhỏ nguy hiểm của cuộc xung đột chính. Anson lại
