“những góc nhìn sâu sắc tuyệt vời” của Khổng Tử và các triết gia Trung
Quốc khác nhằm khuyến khích “sự tự tin quốc gia”, và tuyên bố rằng “Đảng
Cộng sản Trung Quốc là người thừa kế truyền thống văn hóa Trung Quốc tốt
đẹp”. Tương tự như khi sự huy hoàng của Đế chế La Mã đã trở thành nguồn
cảm hứng trong suốt thời kỳ Phục hưng ở Ý, sự rực rỡ từ thời kỳ “thịnh thế”
của đất nước Trung Quốc, gợi nhớ lại thời kỳ trước khi nhà Thanh sụp đổ,
bây giờ chính là nguồn cơn cho niềm tự hào của người Trung Quốc hiện đại.
Không phải ngẫu nhiên khi khái niệm mang hơi hướng nhìn lại quá khứ
mãnh liệt như “phục hưng” - cốt lõi của Giấc mộng Trung Hoa - có từ tiếng
Anh tương đương là “renaissance”.
Trong khi đó, cụm từ vật vong quốc sỉ có nghĩa là “không bao giờ quên
nỗi nhục nước nhà” đã trở thành mệnh lệnh nuôi dưỡng một thứ chủ nghĩa
yêu nước dựa trên tâm lý nạn nhân, cùng với yêu cầu phải được bồi thường.
Như Geoff Dyer đã giải thích: “Đảng Cộng sản phải đối mặt với một mối đe
dọa đang từ từ bùng cháy, tác động tới tính chính danh của mình kể từ khi
Đảng từ bỏ chủ nghĩa Marx để đi theo kinh tế thị trường.” Vì thế Đảng đã
phải khơi gợi nỗi ô nhục từ quá khứ dưới bàn tay của Nhật Bản và của
phương Tây để “tạo ra ý thức thống nhất trong một xã hội vốn đang bị rạn
nứt và để định nghĩa một bản sắc Trung Quốc vốn trái ngược hoàn toàn với
tính chất hiện đại của nước Mỹ”.
Trong suốt những năm 1990, khi nhiều lãnh đạo mang tư tưởng phương
Tây ăn mừng “sự kết thúc của lịch sử” với sự thắng thế rõ ràng của các nền
dân chủ dựa vào kinh tế thị trường, một số nhà quan sát tin rằng Trung Quốc
cũng đang trên đường hướng tới một chính phủ dân chủ. Ngày nay, không
nhiều người ở Trung Quốc cho rằng tự do chính trị quan trọng hơn việc tìm
lại vị thế quốc tế và niềm tự hào quốc gia của Trung Quốc. Như nhận xét
ngắn gọn của Lý Quang Diệu: “Nếu anh tin rằng một cuộc cách mạng dân
chủ hay cái gì đó đại loại như thế sẽ xuất hiện ở Trung Quốc thì anh sai
rồi… Người Trung Quốc mong muốn một nước Trung Quốc được hồi sinh.”
Cho đến khi nào Tập Cận Bình vẫn có thể đáp ứng được lời hứa của mình về
