– Chúng ta sang đây sống với cuộc đời lưu vong, cầu được có chỗ tạm
dung thân và luyện binh, rèn khí giới, tạo chiến thuyền đã là may lắm rồi,
sao còn ỷ lại đến sức người mà làm chi ? một khi đưa quân nước người vào
bờ cõi ta, nếu thua thì họ sẽ hoạch hỏe ta, nếu thắng thì họ sanh kiêu nằm ỳ
ăn vạ, đàng nào cũng khổ cho ta cả. Lại nữa sẽ vì đó mà mất lòng dân-
chúng thật là điều không nên.
Nguyễn Vương khen phải và hỏi : Nếu không cậy đến ngoại viện, ta
phải làm thế nào thắng địch ?
Ông rắn rỏi đáp :
– Trước phải chinh phục lòng dân, có dân chúng làm hậu-thuẩn, ta đã
có cơ thắng lợi. Đồng thời, lợi dụng lúc này mà luyện binh cho tinh, chuẩn
bị quân-nhu cho đầy đủ, lo gì không thắng địch.
– Chinh-phục lòng dân cách nào ?
– Cho người đi khắp nơi tuyên dương chính nghĩa, vỗ về dân chúng đã
khốn-khổ về nạn binh đao, hứa hẹn mưu cuộc tương lai tốt đẹp cho toàn
dân, phong thưởng trọng hậu cho những ai có công lao. Dân cảm phục tự
nhiên sẽ theo về ta, hết lòng ủng-hộ ta.
Ông lại nhấn mạnh :
– Điều cần nhất phải tránh cái nạn cõng rắn cắn gà nhà, việc ta to lớn,
cậy đến người ngoài e chẳng khỏi lòng dân xôn xao kinh động có hại cho
đại cuộc.
Tuy Chúa Nguyễn khen hay, song trong lòng vẫn lo mình không đủ sức
đương đầu với Tây-Sơn, vả lại trong đám tòng thần, vẫn có đa số đứng về
phe tán thành nên cầu viện binh Xiêm tiếp tay, vì thế Chúa Nguyễn lại
thuận theo phần đông mà cầu Xiêm giúp sức. Ông biết chuyện ấy lòng thấm
buồn, nhưng chẳng dám phản đối và tuyệt không đưa ý kiến gì nữa. Hàng
ngày, ông cùng các tướng lấy việc thao luyện quân sĩ làm trọng trách, vừa
