nhiều tác giả
Đoán Án Kỳ Quan
Phạm Tú Châu - Nguyễn Văn Thiệu (Dịch và biên soạn)
Chương 3 (A)
Thanh Liêm, Dân Chúng Không Kiện Tụng
Trung Dũng, Quản Chi Đóng Vai Hầu
Tiên quan triều Hán bao giờ lại,
Hiểm nguy đường Thục vén khói mây.
Ngàn dặm tiếng đàn bay mất hạc,
Trời xanh guốc gỗ ngóng chim bay.
Mây giăng đường đá nghiêng nghiêng gác,
Rừng cây sông chảy nước quanh co.
Giấu dao mới biết anh hùng chí,
Thông minh mới biết cổ nhân tài.
Bài thơ do Lô Luân đời Đường sáng tác, khi ông tiễn bạn tới làm quan ở
Tân Đô. Lô Luân đã ca ngợi bạn mình là quan thanh liêm, giỏi giải quyết
công việc, đáng được người đời tin cậy. Nhân đó ông nghĩ tới cuộc sống
xưa nay không lúc nào yên ổn. Vì sao thế? Vì quan cai trị không thanh liêm
và không có tài trị dân, khiến cho dân không yên tâm làm ăn, mà cứ phải
kiện cáo nhau. Các bạn thân mến, mọi việc trên đời này đều dựa vào những
bậc trưởng giả đội mũ the đen. Trong đó lại có nhiều người không đủ tiêu
chuẩn: người có đức lại không có tài; người có tài lại không có đức. Bởi thế
xã hội ngày càng rối bời như canh hẹ. Những viên quan này, trừ bọn tham
lam, tàn ác, ngu xuẩn, bất lương ra, vẫn còn một số người thông minh học
vấn uyên thâm. Song đến khi xử án thì chẳng ích lợi gì. Chỉ có người biết
lặng lẽ suy tư, chân thành, đối xử công bằng không thiên vị, không dựa vào
học vấn, sự thông. minh, mới có được những quyết đoán thông minh và
thỏa đáng. Nếu như đầu óc không thông minh, quyết đoán chỉ dựa vào sự
vô tư, thì dễ nổi nóng, cuối cùng dẫn đến nhiều điều oan khuất. Người dân
