nhiều tác giả
Đoán Án Kỳ Quan
Phạm Tú Châu - Nguyễn Văn Thiệu (Dịch và biên soạn)
Chương 3 (B)
Một người nhà quê mang một con ngỗng còn sống đi thăm người thân. Anh
ta để ngỗng xuống vệ đường đi tiểu tiện. Tên trộm đi tới xách lấy con
ngỗng, rồi đem cân. Khi người nhà quê đuổi kịp, hai bên giằng co đánh
chửi nhau. Vừa lúc ấy quan Bổ sảnh Hồ Bá Liên đi tới. Mọi người đều thưa
lên quan, quan Tổng bổ Hồ nói:
- Ngỗng không nói được, các anh hãy khai xem nó nặng bao nhiêu?
- Bẩm quan, - anh nhà quê nói, - cách đây nửa tháng con cân được bốn cân
bảy lạng.
- Bẩm quan, - tên trộm nói, - con ngỗng của con là năm cân ba lạng.
Hồ Bá Liên lấy cân cân thử. Đầu tiên ông đặt quả cân vào chỗ bốn cân bảy
lạng, cán cân vọt lên. Ông nhích quả cân đến chỗ năm cân ba lạng, cán cân
ngang bằng như mặt nước. Thế là ông ta quở trách người nhà quê nọ, trả
ngỗng cho tên trộm. Xử xong ông bỏ đi. Nhưng anh nhà quê quyết không
chịu mất ngỗng. Hai bên vẫn giằng co. Đúng lúc đó Cát Công đi tới, hai
người ngăn ông lại, quỳ xuống bẩm. Tên trộm bẩm lại quyết án của quan
Bổ sảnh, còn người nhà quê chỉ biết khóc lóc kêu xin thảm thiết. Cát Công
nghĩ rằng: "Một người thì vô cùng giảo hoạt, một người thì chất phác thật
thà. Nếu không phải ngỗng của mình thì tại sao anh ta lại cố công giành lại
bằng được như thế?”. Cát Công nói với tên trộm rằng:
- Anh nói đúng trọng lượng con ngỗng thì đương nhiên con ngỗng ấy là của
anh rồi. Con ngỗng của anh ăn gì mà béo thế?
- Nó ăn cám. - Tên trộm nói.
- Ngỗng của anh ta rồi. - Cát Công bảo với anh nhà quê. - Nhưng anh thử
đoán xem con ngỗng ăn gì.
- Nó ăn thóc. - Anh nhà quê nói.
Cát Công sai người lấy dao mổ diều ngỗng, chỉ thấy diều toàn thóc lép. Cát
