nhiều tác giả
Đoán Án Kỳ Quan
Phạm Tú Châu - Nguyễn Văn Thiệu (Dịch và biên soạn)
Lời Giới Thiệu
Dựa trên nhiều tài liệu xuất bản tại Trung Quốc, có tham khảo các trước
tác của những tác giả văn học nổi tiếng dưới thời Minh, Thanh (Trung
Quốc).
Đoán án kỳ quan là tên gọi chung một tập hợp những truyện phá án và xử
án nổi tiếng nằm rải rác trong các sách cổ của Trung Quốc. nhất là ở hai
triều đại Minh và Thanh. Về thể loại văn học, những truyện này được gọi là
"tiểu thuyết công án".
Tiểu thuyết công án ở Trung Quốc có nguồn gốc rất xa xưa, bắt đầu từ
những ghi chép ngắn trong sử, truyện về sử có từ thời Tiên Tần, Lưỡng
Hán (206 - 220). Tới tiểu thuyết bút ký trước đời Đường và đời Đường
(618 - 907), tác phẩm về đề tài công án đã chiếm một tỉ lệ khả quan, để rồi
chín muồi hơn ở truyền kỳ đời Đường.
Sang đến đời Minh và đời Thanh. tiểu thuyết công án tăng trưởng rất mạnh
về mặt số lượng. về chất lượng cũng được nâng cao rõ rệt. Tiểu thuyết công
án không chỉ có trong các tập truyện ngắn nổi tiếng xưa nay như các tập Du
thế minh ngôn, Cảnh thế thông ngôn, Tỉnh thế hằng ngôn (được gọi tắt là
Tam ngôn), Phách án kinh kỳ, Nhị khắc phách án kinh kỳ (gọi tắt là Nhị
phách). Tham hoán báo, Thập nhị lâu. v.v... mà còn có hẳn những tập
truyện chuyên viết về đề tài công án như Bao Công án, Địch Công án.
Long Đồ công án, v.v... Cho đến giữa đời Thanh, tiểu thuyết công án có
thêm sắc thái mới, đó là hợp dòng với tiểu thuyết võ hiệp như các truyện
dài ở Bành Công án, Tam hiệp ngũ nghĩa. v.v...
Sự phát triển của tiểu thuyết công án cho thấy thể loại này ngày một có địa
vị đáng kể trong văn học Trung Quốc. Từ nhiều mặt của cuộc sống, tiểu
