Rồi nhà sinh học cắt chân trái trước của con ễnh ương và một
lần nữa lại nói, “Nhảy đi!” Con ễnh ương một chân gần như không
thể nhảy đi được chút nào, và nhà sinh học ghi nhận xét: “Cắt đi ba
chân. Con ễnh ương có thể nhảy xa được 6 inch.”
Cuối cùng, nhà sinh học cắt nốt chiếc chân phải phía sau của
con ễnh ương khốn khổ và nói, “Được rồi, ễnh ương, đây là lần
cuối rồi. Nhảy đi!” Anh ta đặt con ễnh ương xuống và nó chỉ ngồi
đó bất động. “Nhảy đi!” anh ta hét lên. Nhưng con ễnh ương không
động đậy. Nhà sinh học viết vào trong sổ: “Cắt cả bốn chân. Con
ễnh ương bị điếc.”
Các nhà khoa học không ngừng phát hiện ra những dự đoán tệ hại và
những kết luận nực cười – như nhà sinh học trong câu chuyện trên.
Nhưng các nhà khoa học không để điều đó làm phiền họ, bởi họ hiểu
rằng chừng nào nó chưa được chứng minh, ý tưởng chỉ là một ý tưởng.
Phương pháp khoa học (xem dưới đây) cho phép họ mặc nhiên công
nhận bất cứ khái niệm kỳ quặc nào mà họ muốn – nhưng sau đó nó đòi
hỏi họ kiểm chứng giả thuyết của mình để xem nó có đúng không. Đó
là lý do chúng ta có thể được đảm bảo rằng rốt cuộc sẽ có người kiểm
chứng lý thuyết của nhà sinh học kia và chứng minh rằng nó vừa sai
trái vừa điên rồ.
Cách tiếp cận này không chỉ dành riêng cho các nhà khoa học – tất cả
chúng ta đều cần hiểu cách phân biệt khoa học thực tiễn với khoa học
viễn tưởng. Nếu không, mọi người có thể (và sẽ) mù quáng tin rằng
những thuyết lập dị của họ là sự thật – điều này không tốt cho bạn
cũng như cho xã hội. Hãy giữ tinh thần phê phán trước “những dữ
