thành bệnh rũ liệt, đến nỗi xương yếu, đuối sức, những bệnh như trên không
nên dùng. Kỵ : vân-đài, máu-dê và các thứ, huyết, ghét cam-thảo, thịt dê,
được hồ-đào, hồ-ma (vừng) thì tốt.
(Lãn-ông thủy-loại) : vị cay, khí đại ôn, không độc, hơi ấm ở trong,
giáng nhiều mà thăng ít, vào kinh thủ quyết-âm (mệnh môn) tâm-bào-lạc và
kinh túc thái-âm (tì). Chủ : đàn ông hư hao, đàn-bà vì huyết-khí lưng gối
nhức đau, rất hay, và chữa xương tủy bị thương bại, trừ âm-nang (bị giải)
ướt và tiểu-tiện ngắn ít, lại chữa tinh-khí khỏi hoạt (tinh khí loãng mà máu
ra) và làm dương-vật trỗi dậy, ngăn phong trừ tê thấp, lại trừ chân tay đau
lạnh, làm ấm khí đan-điền, lại chỉ chứng thận tả (gia thêm đỗ trọng sao
muối) là thuốc cân cho hai kinh tỳ và thận là linh-đan để bổ thổ (tỳ) làm
mạnh hỏa ở mạnh-môn, lại thêm sáng tai mắt. Kỵ : những người thủy suy
hỏa vượng, và đàn-bà có thai cấm không được dùng, vì nó đại-ôn mà cay, sợ
quá tiêu mà đọa thai, tính táo, âm hư hỏa động, mà đại-tiện táo kết nên phải
kiêng. Chế : ngâm rượu một đêm, ngâm nước ba đêm nấu ba giờ vớt ra phơi
khô, chữa bệnh cần cấp thì hơi sao, muốn chỉ tả thì sao bột, thường dùng thì
ngâm nước muối sao, sét chất bổ-cốt-chỉ, vì sắc đen bẩn chính-khí của bắc-
phương, vị cay làm ấm dương-khí ở tạng-thủy (thận) cho nên làm thấu suốt
mệnh-môn, mà thịnh đường dương-đạo, bền tinh-khí khỏi đau lưng, chỉ
được bệnh thận tiết, là thuốc làm cho bốc mạnh hỏa lên mệnh-môn, mà bổ
ích cho thổ (tỳ) vậy.
(Nhập-môn hàn-loại) : bổ-cốt-chi làm bổ chất mỡ chất tủy ở trong
xương. Chủ : chữa phòng lao quá độ, tinh thần ở kinh-thận bị thương tổn,
đau lưng âm-nang bí ướt ngứa, dương suy mà bị tinh-khí lạnh tự chẩy ra,
xương tủy bị thương bại, tiểu-tiện không đều, trong bụng lạnh, hay bị đi rửa,
lại hay bị phong hư lạnh tê, chân tay bị đau nhức, lại làm sáng tai mắt, chữa
chứng hỏa suy bị lao-thương.
81. Bồ-hoàng
蒲黃
(Lãn-ông) : ta gọi là hoa cây-nắng, vị ngọt, bình, tính hơi hàn, không
độc. Chủ : vào phần huyết ở can-kinh. Chế : sao già đen dùng, chỉ được
