chín thì lấy. Tính : ngọt, đắng, bình, chát, không độc. Chủ : thu liễm phế
khí, ngăn đờm và xuyễn, sắp thu khỏi bệnh đới-trọc (tiểu nước đục) là thuốc
trừ đờm và làm thuốc bổ thêm sức khỏe tốt.
55. Bách-diệp
栢枼
(Hòa-hán) : bách-diệp là trắc-bách-diệp tên cúc-diệp-tùng, bách-diệp :
cây này còn tên là biển-bách, người ta hay giồng ở vườn, tức là lá cây bách-
thực hay bách-tử-nhân. Cành lá mọc nghiêng, lá tựa vẩy con, rất giống lá
cây cối. Tính : đắng hơi ôn, không độc, lương huyết, chỉ huyết trừ phong, lí
thấp, thuốc chỉ huyết chữa đàn bà băng lậu và thổ, nục, là thuốc chữa bệnh
lâm lậu, lợi tiểu-tiện, hành huyết-ứ, và hành khí, chủ trị thổ nục huyết, đi
kiết-lỵ huyết, băng huyết, chữa đi tiểu ra đỏ và đục trắng, trừ thấp tê, sinh da
thịt, dùng thêm nhiều khí lực và nhẹ mình, làm người ta chịu được nóng và
rét. Người không phải thấp nhiệt đừng dùng, sợ hoa-cúc, cỏ móng-dê, các
chất đá, miến, bánh-khúc, quả dưa, hợp mẫu-lệ và quế làm xứ.
(Nhập-môn táo-loại) chữa thấp tích uất tức, thổ huyết, trên ngực lạnh
đau, phong lạnh đau đốt xương, phong rụng tóc.
(Đan-khê) tính khỏe giữ, táo nhiều, đại bổ ích cho tì vị, là thuốc chủ
sáp phế bổ âm, lại chữa trẻ con tướt, lỵ, sát trùng ở 5 tạng, tán nhỏ hòa dầu
bôi đầu-tóc mọc, nướng nóng trị chứng hanh nẻ, bệnh rò, sưng có hột. Chế :
lấy lá phải tùy từng tháng, theo nguyệt-kiến phương nào thì lấy phương ấy,
để lấy khí nguyệt-lệnh vậy, bỏ cuống ngâm nước gạo 7 ngày, rồi phơi sao,
những cây bách cấy ở trên mồ hay nghĩa địa không nên dùng, đốt cành lấy
nước chấp bôi ghẻ lở rất hay.
56. Bách-thực
栢實
(Lãn-ông) : tức bách-tử-nhân, hột-trắc bách-diệp tính lạnh, ngọt, không
độc. Chủ : điều hòa tiếp bổ trong bụng, làm khỏe dạ dày, thêm sức cho tim ;
tăng thêm dương-khí lại trừ mụn nhọt.
(Tham-khảo) : lá nghiêng, mọc bên cạnh, gọi là trắc-bách.
