thờ và nhà nước, mà trong nhiều xã hội chúng là đồng nhất. Ghi
nhận lâu đời nhất của việc đếm là từ khoảng 5000 năm trước
công nguyên, khi các thương nhân Sumer sử dụng những cục
đất sét nhỏ để biểu thị hàng hóa khi buôn bán. Tuy nhiên việc
đếm trên một quy mô lớn hơn lại thuộc phạm vi hoạt động của
nhà nước. Qua nhiều thiên niên kỷ, các chính phủ đã cố gắng
kiểm soát người dân của họ bằng cách thu thập thông tin.
Hãy xem việc điều tra dân số. Người Ai Cập cổ đại được cho là đã
tiến hành những cuộc điều tra dân số, cũng như người Trung
Hoa. Những việc này được đề cập đến trong Cựu Ước, và Tân Ước
cho chúng ta biết Caesar Augustus đã áp đặt một cuộc điều tra
dân số - “cả thế giới nên bị đánh thuế” - đưa Joseph và Maria đến
Bethlehem, nơi Jesus đã sinh ra. Cuốn Domesday Book năm
1086, một trong những báu vật được sùng kính nhất của người
Anh, tại thời gian đó, là một sự kiểm đếm toàn diện chưa từng
có về người Anh cùng đất đai và tài sản của họ. Các ủy viên
hoàng gia đã di khắp nơi, tổng hợp thông tin để đưa vào cuốn
sách - sau đó mới có tên Domesday, hoặc Khải huyền, bởi vì quá
trình này giống như Phán xét cuối cùng trong Kinh Thánh, khi
cuộc sống của tất cả mọi người bị phơi bày.
Tiến hành điều tra dân số luôn tốn tiền và tốn thời gian. Vua
William I, người ra lệnh thực hiện Domesday Book, đã không còn
sống để nhìn thấy nó được hoàn thành. Nhưng lựa chọn duy
nhất để khỏi phải mang gánh nặng này là từ bỏ thu thập thông
tin. Và ngay cả sau khi tốn tất cả thời gian và chi phí, thông tin
vẫn chỉ là gần đúng, vì những người đi điều tra không thể đếm
được tất cả mọi người một cách hoàn hảo. Từ “điều tra dân số”
xuất phát từ thuật ngữ La-tinh “censere” có nghĩa là “để ước
tính”. Hơn ba trăm năm trước, một người Anh bán đồ may vá
tên John Graunt đã có một ý tưởng mới lạ. Graunt muốn biết
dân số London tại thời điểm bệnh dịch hạch. Thay vì đếm mỗi
