nguyên văn câu nói phía trên là “không phải là gợi cảm, mà là ánh trăng
bạc lay động giữa màn đêm”, tiếng Hán gọi tắt là “ngân đãng” (bạc: ngân,
lay động: đãng), trong tiếng Trung từ “ngân đãng” đồng âm với từ “dâm
đãng”. Người dịch xin được dịch thoáng đi một chút để phù hợp với cách
chơi chữ trong tiếng Việt cho người đọc dễ hiểu. Theo truyền thuyết, vua
Vũ là người sáng lập ra nhà Hạ trong lịch sử Trung Quốc cổ đại, nổi tiếng
với việc trị thủy. Nghĩa là: Không có người này. Nguyên văn: “học tỷ”, là
cách gọi người con gái học khóa trên, còn nhân vật nam được gọi là “học
đệ”, là cách xưng hô dành cho người con trai học khóa dưới. Ba họ Thi,
Thạch và Sử đều phát âm là “shi”, chỉ khác về âm điệu. Lâm Giác Dân
(1887-1911), nhà hoạt động cách mạng Trung Quốc. Thư gửi vợ (Dữ thê
thư) là tuyệt bút ông viết gửi cho vợ mình là Trần Ý Ánh trước khi tham gia
cuộc khởi nghĩa Quảng Châu và hy sinh năm 1911. Dịch nghĩa: Vợ hiền Ý
Ánh, đọc thư như thấy người. Từ Chí Hoành (
志 宏 ) trong tên nhân vật
đồng âm với từ Trệ Hồng (
滞洪) trong cụm từ Trệ hồng trì (Hồ chứa nước)
. Hiệp ước Mã Quan (còn gọi là Hiệp ước Simonoseki) được kí ngày
17.4.1895 giữa Nhật Bản (đại diện là Ito Hirobumi) và nhà Thanh của
Trung Quốc (đại diện là Lý Hồng Chương), kết thúc chiến tranh Trung -
Nhật lần thứ nhất. Trịnh Sầu Dư: Nhà thơ Trung Quốc, sống và làm việc tại
Đài Loan. Mayim Mayim là điệu dân vũ Israel nổi tiếng. Trong tiếng Do
Thái, mayim nghĩa là nước. Nguyên văn “Thu phong, thu vũ, sầu sát nhân”,
là một câu thơ của nhà thơ Đào Đàm Như thời Thanh, được nhà cách mạng
Thu Cẩn (1875-1907) viết ra trước khi hy sinh. Câu nói trong di ngôn của
nhà lãnh đạo Tôn Trung Sơn. Trận Trường Bản là trận chiến giữa Lưu Bị
và Tào Tháo cuối thời Đông Hán. Trong trận chiến này, danh tướng Triệu
Tử Long đã một mình tả xung hữu đột chống lại quân Tào, cứu được A
Đẩu con trai Lưu Bị. Sau khi Triệu Tử Long cứu được A Đẩu trở về, Lưu
Bị đã ném đứa bé xuống đất rồi nói vì đứa bé này mà ta suýt mất một trung
thần. Từ Chí Ma (1896 – 1931), nhà thơ Trung Quốc nổi tiếng, vị chủ
tướng của phong trào thơ tân cách luật. “Tạm biệt Cambrigde” là một trong
những bài thơ nổi tiếng của ông. Tiếng Do Thái là Mayim - Vũ điệu nước.
Tên một bước nhảy có nguồn gốc Bohemian. Số liệu các nước ngoài Trung
