Thay lời tựa
Một bài viết gần đây trên Vietnamnet ghi nhận là có đến 92% doanh nghiệp
Việt Nam bày tỏ ước muốn được tiếp cận thị trường thế giới hay còn gọi là
“tìm đường ra biển lớn”. Các doanh nhân này liệt kê những lo sợ và khuyết
điểm của mình trên đấu trường mới, gồm việc thiếu vốn, thiếu quan hệ,
thiếu công nghệ, thiếu thương hiệu, thiếu hiểu biết về luật lệ và phương
thức quản trị. Tuy nhiên, không có người nào nói ra một điều mà tôi cho là
quan trọng nhất: thay đổi cái TƯ DUY cá nhân để có được nội lực mà giải
quyết các vấn đề trên.
Tư duy này rất cần cho doanh nhân Việt vì nó phải khác hẳn những gì họ đã
học, đã quen và đã tạo sự thành công cho họ ở quê nhà. Tư duy này rất cần
vì nó đem lại cho doanh nghiệp sự trung thực và minh bạch, cũng như
những chuẩn mực đạo đức kỷ cương để thành công bền vững. Tư duy này
sẽ giúp họ vượt qua những định kiến sai lầm về thất bại, nghèo khó, sáng
tạo hay cách giao tiếp với đối tác, khách hàng và đối thủ.
Một thí dụ nhỏ nhoi: nếu bạn hỏi một doanh nhân Việt là làm ngành gì dễ
làm nhất trong kinh doanh, có lẽ họ sẽ trả lời là mở quán ăn. Nhưng đây lại
là một công việc hết sức khó khăn tại Mỹ vì những đòi hỏi về luật lệ, vì sức
cạnh tranh rất cao, vì sự khó tính của khách hàng. Trong khi đó, nếu hỏi
một doanh nhân Mỹ là ngành gì dễ thực hiện nhất khi khởi nghiệp, họ sẽ
nói là ngành báo chí, xuất bản… vì hiến pháp Mỹ cấm nhà nước không
được động đến ngành nghề này (do đó, bạn không cần phải xin phép để
làm).
Tại Mỹ, những quy tắc về quản trị, về quan hệ với quan chức, về tiếp thị,
về gây vốn, về pháp lý, về nhân viên, về chất lượng sản phẩm, về phí tổn
điều hành… gần như ngược lại tất cả những gì hiện đang áp dụng tại Việt
Nam. Môi trường kinh doanh tại Trung Quốc thì gần gũi hơn với xứ ta,
nhưng tôi không nghĩ một doanh nghiệp lớn, nhỏ nào của Việt Nam có thể
cạnh tranh hữu hiệu tại sân chơi của họ.
